تعمير و تنظيم شمع خودرو

قبل از تعمیر و تنظیم شمع خودرو مطابق (139-1) مقاومت واير شمع­ها را اندازه­­ گيری كرده و با واير شمع نو يا كاتالوگ مقايسه كنيد. در صورت زياد شدن مقاومت، واير شمع­ها را عوض كنيد.
شمع خودرو دارای عمر 15000 تا 25000 كيلومتر مي­باشد. ولی در فاصلی هر 5000 كيلومتر يكبار بايد باز شده و تميز و بررسی گردد. در مورد تعمير و تنظيم شمع نكات زير را مدنظر داشته باشيد:

شكل 1- اندازه ­گيری مقاومت واير شمع

1.  همواره دقت داشته باشيد كه طول رزوه شمع خودرو با طول رزوه جای شمع در سرسيلندر برابر باشد. شكلهاي نامناسب طول رزوه شمع در شكل (140-1) نمايش داده شده است.
   
   a : طول رزوه شمع زياد است
   b: طول رزوه شمع كوتاه است
   c : طول زياد رزوه شمع به دليل عدم وجود واشر آب­بندی
   d : كوتاه بودن طول رزوه شمع به دليل استفاده از واشر اضافی

شكل 2- اشكال نامناسب طول رزوه شمع

1. اگر طول رزوه شمع كوتاه باشد، جرقة ضعيف درون محفظة احتراق بوجود آمده و دمای شمع كمتر از حد مجاز C º 450 تا C º 850 بوده و رزوه ­های سرسيلندر سوخته و رسوب می­ گيرد به گونه ­ای كه بستن شمع نو مناسب با مشكل مواجه می­ شود. اگر طول رزوه شمع­ از حد مجاز بيشتر باشد، باعث گداخته شدن قسمت اضافی بدنه شمع و در نتيجه ذوب شدن رزوه های شمع و يا رسوب گرفتن و باز نشدن شمع مي­شود.
   عدم وجود واشر آب­بندی و يا استفاده از واشر اضافی نيز مناسب نمي­باشد. چرا كه طول رزوه شمع درون سرسيلندر كم و زياد مي­گردد. «حالت c و d از شكل (2)»
2.  فاصله هوايی بين الكترود بدنه و الكترود مركزی شمع برای خودروها با توجه به سيستم­های جرقه­ زنی مختلف بين 5/0 تا 5/1 ميلي­متر مي­باشد. در هر بار بررسی شمع، مطابق شكل (3) فاصله هوايی تنظيم گردد و پوسيدگی الكترود مركزی برطرف شود.
   
   a : اندازه­ گيری فاصله هوايی بين الكترود مركزی و الكترود بدنه
   b : اندازه ­گيری پوسيدگی الكترود مركزی شمع­ هايی كه جنس آنها از فلز پلاتين يا طلای سفيد می ­باشند.
   c : زياد كردن فاصله هوايی بين الكترود مركزی و الكترود بدنه
   d : كم كردن فاصله هوايی بين الكترود مركزی و الكترود بدنه

شكل 3- تعمیر و تنظیم شمع خودروو بررسی آن

با توجه به ظاهر شمع می ­توان از صحت يا سقم عملكرد سيستم جرقه، سوخت ­رسانی و نحوه كار موتور اطمينان حاصل نمود. بعضی از اين شرايط در زير بيان شده است:

شرايط خوب و معمولی در تعمیر و تنظیم شمع خودرو

مطابق شكل (4) رنگ عايق سراميكی درون محفظه احتراق سفيد متمايل به خاكستری يا خاكستری متمايل به زرد يا قهوه ­ای می ­باشد.

شكل 4- شرايط خوب و معمولی شمع

در اين حالت وضعيت كار موتور و انتقال حرارت شمع مطلوب است. سيستم جرقه و سوخت­رساني نيز تنظيم مي­باشد. هيچ رسوبی از سوخت و روغن موتور روی شمع وجود ندارد و در كل بهترين وضعيت از كار موتور است.

وجود دوده كربن روی شمع

با توجه به شكل (5) ، عايق سراميكی و الكترودهای شمع با لايه نازك و نرمی از دوده پوشيده شده است. اين عيب به علت غنی بودن مخلوط سوخت و هوا، كثيف بودن فيلتر هوا، معيوب بودن ساسات اتوماتيك، استفاده زياد از ساسات دستی، سرد ماندن شمع و يا كوچك بودن عدد روی شمع مي­باشد كه در اينصورت بايد نسبت به رفع عيب اقدام نمود.

شكل 5- وجود دوده كربن روی شمع

 وجود روغن روی شمع در زمان تعمیر و تنظیم شمع خودرو

در اين وضعيت عايق سراميكی و الكترودها با لايه نازكي از روغن و دوده پوشيده مي­شوند. اين موضوع در شكل (6) مشاهده می­ شود.
اين عيب به دليل وجود روغن در محفظه احتراق مي­باشد كه به دليل بالا بودن سطح روغن، خراب بودن رينگ­ها و معيوب شدن راهنمای سوپاپ­ها می­ باشد.
در موتورهای دو زمانه نيز كه روغن را با سوخت به جهت روغنكاری قطعات استفاده مي­كنند، وجود اين عيب نشانه اين است كه روغن مخلوط با سوخت زياد می باشد.

شكل 6- وجود روغن روی شمع

 وجود خاكستر روی شمع

لايه ضخيمي از خاكستر روغن و افزودنيهاي سوخت، روي الكترودها و عايق سراميكي را پوشانده است كه در شكل (7) مشاهده مي­شود.
اين عيب به علت وجود عناصر نامناسب در تركيبات روغن می­ باشد كه به صورت خاكستر، محفظه احتراق و شمع را می پوشاند.

شكل 7- وجود خاكستر روي شمع

 قسمتی از الكترودهای شمع ذوب شده است

سطح الكترودها به صورت فرورفتگي و برجستگي درآمده است كه در شكل (8) مشاهده مي­گردد. ممكن است سطح ذوب شده ناشی از ذوب شدن شمع نباشد. اين مشكل به دليل بيش از حد گرم شدن شمع و در نتيجه ايجاد خودسوزی مي­باشد و يا به دليل معيوب بودن سوپاپ­ها، دلكو و يا نامناسب بودن كيفيت سوخت می ­باشد.

شكل 8- ذوب شدن الكترود شمع

 پوسيدگی زياد در الكترود بدنه در زمان تعمیر و تنظیم شمع خودرو

در اين حالت فاصله هوايي زيادي به دليل فرسايش الكترودها بين الكترود مركزي و الكترود بدنه بوجود آمده است كه در شكل (9) ملاحظه مي­گردد اين عيب به دليل نامناسب بودن افزودني­هاي روغن و سوخت مي­باشد و يا به دليل حركت نامناسب مخلوط سوخت و هوا در اتاق احتراق و يا ضربه مي ­باشد.

شكل 9- پوسيدگی الكترود بدنه شمع

نویسنده صیاد نصیری

گروه فنی مهندسی اِیمِگ