تعمير و تنظيم شمع خودرو
قبل از تعمير وتنظيم شمع مطابق (139-1) مقاومت واير شمعها را اندازهگيري كرده و با واير شمع نو يا كاتالوگ مقايسه كنيد. در صورت زياد شدن مقاومت، واير شمعها را عوض كنيد.
شمع خودرو داراي عمر 15000 تا 25000 كيلومتر ميباشد. ولي در فاصلة هر 5000 كيلومتر يكبار بايد باز شده و تميز و بررسي گردد. در مورد تعمير و تنظيم شمع نكات زير را مدنظر داشته باشيد:
شكل 1- اندازه گيري مقاومت واير شمع
1- همواره دقت داشته باشيد كه طول رزوه شمع با طول رزوة جاي شمع در سرسيلندر برابر باشد. شكلهاي نامناسب طول رزوة شمع در شكل (140-1) نمايش داده شده است.
a : طول رزوة شمع زياد است
b: طول رزوة شمع كوتاه است
c : طول زياد رزوة شمع به دليل عدم وجود واشر آببندي
d : كوتاه بودن طول رزوة شمع به دليل استفاده از واشر اضافي
شكل 2- اشكال نامناسب طول رزوه شمع
اگر طول رزوه شمع كوتاه باشد، جرقة ضعيف درون محفظة احتراق بوجود آمده و دماي شمع كمتر از حد مجاز C º 450 تا C º 850 بوده و رزوههاي سرسيلندر سوخته و رسوب مي گيرد به گونه اي كه بستن شمع نو مناسب با مشكل مواجه مي شود. اگر طول رزوه شمع از حد مجاز بيشتر باشد، باعث گداخته شدن قسمت اضافي بدنة شمع و در نتيجه ذوب شدن رزوههاي شمع و يا رسوب گرفتن و باز نشدن شمع ميشود.
عدم وجود واشر آببندي و يا استفاده از واشر اضافي نيز مناسب نميباشد. چرا كه طول رزوه شمع درون سرسيلندر كم و زياد ميگردد. «حالت c و d از شكل (2)»
2- فاصلة هوايي بين الكترود بدنه و الكترود مركزي شمع براي خودروها با توجه به سيستمهاي جرقهزني مختلف بين 5/0 تا 5/1 ميليمتر ميباشد. در هر بار بررسي شمع، مطابق شكل (3) فاصلة هوايي تنظيم گردد و پوسيدگي الكترود مركزي برطرف شود.
a : اندازهگيري فاصلة هوايي بين الكترود مركزي و الكترود بدنه
b : اندازهگيري پوسيدگي الكترود مركزي شمعهايي كه جنس آنها از فلز پلاتين يا طلاي سفيد ميباشند.
c : زياد كردن فاصلة هوايي بين الكترود مركزي و الكترود بدنه
d : كم كردن فاصلة هوايي بين الكترود مركزي و الكترود بدنه
شكل 3- تنظيم و بررسي نمودن شمع
با توجه به ظاهر شمع ميتوان از صحت يا سقم عملكرد سيستم جرقه، سوخترساني و نحوة كار موتور اطمينان حاصل نمود. بعضي از اين شرايط در زير بيان شده است:
1- شرايط خوب و معمولي
مطابق شكل (4) رنگ عايق سراميكي درون محفظة احتراق سفيد متمايل به خاكستري يا خاكستري متمايل به زرد يا قهوه اي مي باشد.
شكل 4- شرايط خوب و معمولي شمع
در اين حالت وضعيت كار موتور و انتقال حرارت شمع مطلوب است. سيستم جرقه و سوخترساني نيز تنظيم ميباشد. هيچ رسوبي از سوخت و روغن موتور روي شمع وجود ندارد و در كل بهترين وضعيت از كار موتور است.
2- وجود دودة كربن روي شمع
با توجه به شكل (5) ، عايق سراميكي و الكترودهاي شمع با لاية نازك و نرمي از دودة پوشيده شده است. اين عيب به علت غني بودن مخلوط سوخت و هوا، كثيف بودن فيلتر هوا، معيوب بودن ساسات اتوماتيك، استفاده زياد از ساسات دستي، سرد ماندن شمع و يا كوچك بودن عدد روي شمع ميباشد كه در اينصورت بايد نسبت به رفع عيب اقدام نمود.
شكل 5- وجود دودة كربن روي شمع
3- وجود روغن روي شمع:
در اين وضعيت عايق سراميكي و الكترودها با لاية نازكي از روغن و دودة پوشيده ميشوند. اين موضوع در شكل (6) مشاهده ميشود.
اين عيب به دليل وجود روغن در محفظة احتراق ميباشد كه به دليل بالا بودن سطح روغن، خراب بودن رينگها و معيوب شدن راهنماي سوپاپها ميباشد.
در موتورهاي دو زمانه نيز كه روغن را با سوخت به جهت روغنكاري قطعات استفاده ميكنند، وجود اين عيب نشانه اين است كه روغن مخلوط با سوخت زياد مي باشد.
شكل 6- وجود روغن روي شمع
4- وجود خاكستر روي شمع
لاية ضخيمي از خاكستر روغن و افزودنيهاي سوخت، روي الكترودها و عايق سراميكي را پوشانده است كه در شكل (7) مشاهده ميشود.
اين عيب به علت وجود عناصر نامناسب در تركيبات روغن مي باشد كه به صورت خاكستر، محفظة احتراق و شمع را مي پوشاند.
شكل 7- وجود خاكستر روي شمع
5- قسمتي از الكترودهاي شمع ذوب شده است
سطح الكترودها به صورت فرورفتگي و برجستگي درآمده است كه در شكل (8) مشاهده ميگردد. ممكن است سطح ذوب شده ناشي از ذوب شدن شمع نباشد. اين مشكل به دليل بيش از حد گرم شدن شمع و در نتيجه ايجاد خودسوزي ميباشد و يا به دليل معيوب بودن سوپاپها، دلكو و يا نامناسب بودن كيفيت سوخت مي باشد.
شكل 8- ذوب شدن الكترود شمع
6- پوسيدگي زياد در الكترود بدنه
در اين حالت فاصلة هوايي زيادي به دليل فرسايش الكترودها بين الكترود مركزي و الكترود بدنه بوجود آمده است كه در شكل (9) ملاحظه ميگردد اين عيب به دليل نامناسب بودن افزودنيهاي روغن و سوخت ميباشد و يا به دليل حركت نامناسب مخلوط سوخت و هوا در اتاق احتراق و يا ضربه مي باشد.
شكل 9- پوسيدگي الكترود بدنه شمع
نویسنده صیاد نصیری
بسیارعالی