عیبیابی سیستم سوخترسانی انژکتوری
قطعات و اجزاء سیستم سوخترسانی انژکتوری را میتوان به سه روش عیبیابی نمود:
عیبیابی سیستم سوخترسانی انژکتوری بوسیله اهم متر
در این روش، ضمن اینکه میتوان از صحت یا سقم اتصالات و دسته سیمها اطمینان حاصل نمود، میتوان مقدار مقاومت الکتریکی برخی قطعات نیز اندازهگیری نمود و از طریق مقایسۀ مقدار مقاومت الکتریکی قطعه با مقاومت الکتریکی داده شده در کاتالوگ تعمیراتی به سالم یا معیوب بودن قطعه پیبرد.
قطعاتی از سیستم سوخترسانی انژکتوری که دارای تست اهمی هستند، علاوه بر اینکه در کاتالوگ تعمیراتی سیستم مورد نظر ذکر شده است. در بخشهای (1) تا (21) نیز ذكر شده و مقدار مقاومت الكتريكي آنها نيز به صورت تقریبی آمده است.
دوره آموزشی انژکتور خودروهای داخلی در دانشگاه صنعتی شریف
عیبیابی سیستم سوخترسانی انژکتوری بوسیله ولت متر
در این روش باید موتور را روشن نمود و مقدار سیگنال ولتاژ خروجی از پایۀ سیگنال هر سنسور یا قعطه را اندازهگیری نمود و با توجه به کاتالوگ تعمیراتی یا از طریق مشخصات سنسور، به صحت یا سقم عملکرد قطعه پیبرد.
به طور مثال سنسور TPS دارای سه پایه میباشد، یکی از پایهها دارای ولتاژ مثبت 5 ولت، دیگری به منفی وصل میباشد، که این مقادیر توسط ولتمتر در وضعیت سوئیچ باز و موتور روشن قابل اندازهگیری میباشد.
با توجه به مطالب فوق، بنابراین ولتاژ سیگنال پایۀ سوم سنسور TPS باید بین صفر تا 5 ولت با تغییر وضعیت دریچۀ گاز، تغییر کند. مشاهدۀ پیوستۀ تغییر سیگنال ولتاژ به روی پایۀ سوم این سنسور حاکی از عملکرد صحیح آن میباشد.
در مثالی دیگر، سنسور CKP را مد نظر قرار میدهیم، از آنجایی که خروجی این سنسور متناوب میباشد، باید ولت متر را بر روی قسمت اندازه گیری ولتاژ متناوب قرار داد و مقدار ولتاژ را اندازه گیری نمود، که در اینصورت با افزایش دور موتور، ولتاژ این سنسور باید افزایش یابد، ضمن آنکه اگر دستگاه اسیلوسکوپ در دسترس باشد، با افزایش دور موتور، باید تعداد نوسانات شکل موج نیز افزایش یابد. برای انجام تست ولتی بهتر است از ترمینال باکس (Terminal Box) استفاده شود.
در اینصورت ترمینال باکس به عنوان یک واسطه بین ECU و دسته سیم (دسته سیم به سنسورها، عملگرها، برق مثبت، برق منفی و غیره وصل میباشند) قرار میگیرد و از طریق هر کدام از ترمینالهای ترمینال باکس، میتوان اطلاعات سیمی از دسته سیم که به آن ترمینال متصل است وحامل پیغام خاصی از مجموعۀ سیستم سوخترسانی انژکتوری را بوسیلۀ ولت متر اندازه گیری نمود.
باید توجه نمود که از ترمینال باکس برای انجام تست اهمی سیستم سوخترسانی انژکتوری نيز میتوان استفاده نمود، به شرط آنکه در هنگام انجام تست اهمی، سوئیچ خاموش باشد، اتصالات باتری قطع باشد و ECU نیز از دسته سیم جدا گردد. با تعویض کابل رابط ترمینال باکس میتوان از این دستگاه برای انجام آزمایش بر روی سیستمهایی همچون ABS و غیره استفاده نمود.
عیبیابی سیستم سوخترسانی انژکتوری از طریق دستگاه عیبیاب یا Diag
برای عیبیابی سیستم سوخترسانی انژکتوری با این روش، دستگاه عیبیاب از طریق اندازهگیری مقاومت، ولتاژ و یا نشان دادن سیگنالها توسط دستگاه اسیلوسکوپ، عمل عیبیابی را آسانتر میکند.
با استفاده از گزینههای مختلف دستگاه عیبیاب به شرح زیر، میتوان نسبت به عیبیابی و رفع بعضی از عیوب اقدام نمود:
a- خواندن کدهای خطا (Reading of fault codes)
با استفاده از این گزینه، خطاهای موجود در ECU موتور قابل مشاهده میباشد. خطاهای موجود در ECU به دو صورت دائمی (Permanent) و لحظهای (Intermittent) نمایش داده میشوند.
معمولاً خطاهای دائمی به دلیل خرابی برخی از قطعات میباشد که با تعویض قطعه یا اصلاح اتصالات، عیببرطرف میشود، در حالیکه بیشتر خطاهای لحظهای به واسطۀ پارازیت یا حجم زیاد پردازش اطلاعات ECU میباشد.
به هر حال قبل از انجام هر عمل میتوان به مدت چند دقیقه یکی از قطبهای باتری را قطع نمود و دوباره عملیات مشاهده کردن خطا را تکرار نمود. برخی عیوب لحظهای و بعضاً دائمی با قطع شدن باتری، از بین میروند.
b- پاک کردن کدهای خطا (Clearing of fault codes)
در این بخش میتوان، کدهای خطا را پاک نمود. چنانچه بعد از پاک کردن کدهای خطا، دوباره همان کد خطا ایجاد شود، به احتمال زیاد این خطا مربوط به عیب و ایراد سخت افزاری به معنای خرابی قطعات، ایراد در اتصالات، قطعی سیمها و … میباشد، که باید نسبت به رفع عیب اقدام شود.
c- اندازهگیری پارامترها (Parameteres measurement)
در این بخش، دستگاه عیبیاب، برخی پارامترها، از قبیل ولتاژ باتری، دور موتور، دمای مایع خنککنندۀ موتور، ولتاژ خروجی سنسور اکسیژن، دمای هوای محیط، زمان باز بودن انژکتورها (پالس انژکتورها)، تعداد استپ موتور پلهای يا استپرموتور، وضعیت عملکردی فنهای خنککننده و … را نشان میدهد و از طریق این پارامترها با تغییر شرایط عملکردی موتور (مانند تغییر دور، تغییر دمای مایع خنککنندۀ موتور و …) میتوان به صحت و سقم اطلاعات و پارامترهای برخی سنسورها، پی برد و در صورت وجود عیب، نسبت به رفع عیب اقدام نمود.
d- تست عملگرها (Actuatore Test)
در این بخش و در حالت موتور خاموش و سوئیچ روشن میتوان، دستور عمل کردن برخی قطعات (مانند فنهای خنککننده، موتور پلهای، کویل دوبل، انژکتورها و …) را صادر نمود و از طریق مشاهدۀ عملکرد صحیح این قطعات، میتوان به سالم بودن آنها پیبرد.
در هنگام انجام تست عملگرها باید نکات زیر را مورد توجه قرار داد:
- همواره تست عملگر کویل دوبل قبل از تست عملگر انژکتورها انجام شود. چنانچه تست عملگر کویل دوبل بعد از تست عملگر انژکتورها انجام شود، سوختهای پاشیده شدۀ دورن سیلندرها، با انجام تست کویل دوبل و ایجاد جرقه در دهانۀ شمعها، محترق شده و به قطعات موتور آسیب میرساند.
- تست عملگر موتور پلهای یا استپرموتور در آخرین مرحله انجام شود. به عبارتی دیگر آخرین قطعهای که روی آن تست عملگر انجام میشود، موتور پلهای باشد، به خاطر آنکه با انجام تست عملگر روی استپرموتور، این قطعه تایمبندی مجدد (Retime) میشود. در بعضی از سیستمهای سوخترسانی انژکتوری، چنانچه بعد از انجام تست عملگر روی استپرموتور، تست عملگر بر روی قطعات دیگر، انجام شود، تایم بندی استپرموتور از بین میرود و باعث عدم تنظیم مناسب دور موتور در دور آرام، استفاده از کولر و … میشود.شكل (1) نقشه سیستم سوخت رسانی زيمنس كه بر روي موتور XU7-JP/L4 خودرو سمند، نصب شده است را نشان ميدهد.
شكل 1- نقشه سیستم سوخترسانی زيمنس خودرو سمند
گروه فنی مهندسی ایمگ