برای بستن درپوش هايی كه ضخامت زيادی دارند مانند سرسيلندر موتور که تحت تاثير تغييرات فشاری و دمايی زيادی قرار می گیرند ، به جهت جلوگيری از تاب برداشتن آن حتماً بايد به الگوی سفت كردن پيچ های آن مطابق دستورالعمل سازنده توجه نمود. معمولاً برای سفت كردن پيچ های سرسيلندر از دو الگوی حلزونی راست گرد شكل (1) و ترتيبی شكل (2) استفاده می گردد. این آموزش ها بصورت تخصصی در دوره موتورهای هیوندای و کیا در بخش مکانیک خودرو دانشگاه صنعتی شریف آموزش داده می شود.
شكل 1- سفت كردن پيچ های سرسيلندر موتور به صورت حلزونی راست گرد
شكل (1) در اكثر موتورهای بنزينی چهارزمانه چهارسيلندر مورد استفاده قرار می گيرد. شكل مذكور مربوط به خودرو رنو 18 می باشد.
شكل(2)نيز نحوه سفت كردن پيچ های موتور Rolls –Royce Eagle MK III را نشان می دهد.
شكل 2 – سفت كردن پيچ های سرسيلندر به صوت ترتيبی
توجه كنيد كه سفت كردن پيچ های سرسيلندر بايد به صورت تدريجی بوده و با گشتاور مناسب مطابق توصيه سازنده انجام گيرد . جهت اعمال گشتاور مناسب حتماً از تورك متر (Torque meter) استفاده نمائيد .
شكل(3) ساختار ظاهری آچار تورك متر فنر را نشان می دهد.
1– بازوی دندانه دار2- بازوی گشتاوری دندانه دار 3- صفحات جانبی 4- بازوی انتهايی آچار تورك متر كه به آچار بكس وصل می شود5- محل تنظيم گشتاور مورد نياز
شكل 3 -شكل ظاهری آچار تورك متر
شكل(4)حالت (a ) وضعيتی را نشان می دهد كه آچار تورك متر درحال سفت كردن پيچی می باشد و حالت (b ) وضعيتی را نشان می دهد كه گشتاور سفت شدن پيچ با گشتاور تورك متر برابری می كند و تورك متر به حالت خلاص رسيده است .
1- بازوی تنظيم گشتاور 2- پيچ تنظيم پيش بار فنر 3- دسته متحرک روی قسمت مدرج تورک متر 4- واشر تنظيم (Shim) 5- فنر تنظيم پيش بار 6- پلانچر 7- بازوی واسطه 8- بازوی دندانه دار 9- بازوی گشتاوری دندانه دار 10- بازوی انتهای آچار تورك متر كه به آچار بكس وصل می شود 11-جهت اعمال نيرو
a ) حالت سفت كردن پيچ b ) رسيدن گشتاور به گشتاور تورك متر و خلاص شدن تورك متر
شكل 4- عملكرد آچار تورك متر در وضعيت سفت كردن پيچ و خلاص شدن
بین سیلندر و سرسیلندر از واشر سرسيلندر موتور استفاده می شود که وظایف زیر را را بر عهده دارد :
الف-پر کردن پستی و بلندی های سیلندر و سرسیلندر
ب-پوشش دادن عدم صافی سطح و تاب داشتن جزیی سیلندر و سرسیلندر به خاطر خطای ساخت
پ-جلوگیری از خروج سوخت و هوای فشرده شده یا محترق شده درون سیلندر
ت-جلوگیری از مخلوط شدن روغن موتور با مایع خنک کننده موتور
ث-جلوگیری از ورود روغن موتور و مایع خنک کننده موتور به داخل سیلندر
از این رو واشرسرسيلندر موتور باید به اندازه کافی نرم باشد تا بتواند به راحتی فضاهای خالی بین سرسیلندر و سیلندر را پر کند و از طرفی باید به انتقال حرارت بالایی داشته باشد تا از سوختن آن جلوگیری شود ، لذا واشر سرسیلندر مطابق شکل (5) دارای انواع مختلفی می باشد.
شکل 5- انواع مختلف واشر سرسيلندر موتور
طرح (a) قدیمی بوده و به علت استفاده از مس ، نسبت به طرحی های دیگر قیمت بالاتری دارد ، لذا امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
طرح (b) در موتورهای دیزل مورد استفاده قرار می گیرد ، در حالیکه طرح های دیگر که از آسبست و فولاد استفاده شده است ، در موتورهای بنزینی استفاده می گردد .
طرح (c) که فقط دارای یک لایه فولاد است ، هر دو طرف لایه فولادی را با لايه ای به ضخامت 0/04 میلی متر از لاک مقاوم در مقابل گرما پوشش می دهند تا عمل آب بندی را به خوبی انجام دهد .
لازم به توضيح است كه در هربار تعمير بايد واشر سرسيلندر موتور را عوض نمود ، چرا كه استفاده از واشر سرسيلندر كهنه ، عمل آب بندی بين سيلندر و سرسيلندر را به صورت كامل انجام نداده و موجب كاهش قدرت و افزايش مصرف سوخت می شود .
چنانچه پیچ های سرسيلندر موتور به اندازه کافی و به روش صحیح سفت نشوند ، واشر سرسیلندر به دلیل انتقال حرارت کم ، سوخته و باعث می شود که مایع خنک کننده موتور با روغن موتور ترکیب شده و در نتیجه روغن موتور به رنگ تقریبی شیری رنگ در می آید.
نویسنده: مهندس صیاد نصیری
