تست خلأ سنجی با اطلاعات سنسور مپ (MAP)

موتور خودرو دارای اجزا مختلفی می‌باشد که به دلایل مختلف ممکن است دچار عیب شوند. برخی از خرابی‌ها و مشکلات مانند بعضی شکستگی‌ها یا ترک‌های روی بدنه موتور از بیرون قابل تشخیص هستند اما تشخیص خرابی اجزا داخلی موتور بدون بازکردن قطعات آسان نیست و اگر بخواهیم با استفاده از روش بازکردن موتور این کار را انجام دهیم، پرهزینه و زمان برخواهد بود. بنابراین بهتر است قبل از بازکردن موتور به روشی عیوب اجزا داخلی انجام پذیرد.
یکی از آزمایشاتی بسیار ساده که می‌توان بدون بازکردن اجزا در عیب‌یابی موتور کمک کند، تست خلأ سنجی موتور می‌باشد. تست خلأ سنجی موتور معمولاً با استفاده از گیج فشارسنج (خلأ سنج) انجام می‌شود اما این کار را می‌توان با استفاده از اطلاعات سنسور  MAP نیز انجام داد. در اینجا روش خلأ سنجی با کمک اطلاعات سنسور مپ (MAP) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

آنچه در این مقاله خواهید خواند…

  • مانیفولد هوای موتور خودرو چیست؟
  • بررسی موتور با کمک اطلاعات سنسور مپ (MAP) در شرایط مختلف

مانیفولد هوا

مسیر هوارسانی به موتور از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. شکل 1 اجزا مختلف مجرای ورودی هوا به موتور را نشان می‌دهد.

نمونه‌ای از مجموعه هوارسانی به موتور

شکل 1- نمونه‌ای از مجموعه هوارسانی به موتور

همان‌طور که در شکل 1 مشاهده می‌شود این مجموعه شامل بخش‌های مختلف از لوله‌های ورودی و انتقال هوا، جعبه فیلتر هوا، فیلتر هوا مجموعه دریچه گاز و مانیفولد ورودی موتور تشکیل شده است. یکی از اجزایی که ممکن است در این مسیر وجود داشته باشد سنسور فشار مطلق مانیفولد هوا Manifold Absolute Pressure است که به‌اختصار به آن سنسور مپ می‌گویند. وظیفه این سنسور همان‌طور که از نام آن مشخص است اندازه‌گیری فشار مانیفولد در شرایط مختلف کاری موتور است. این اطلاعات به ECU کمک می‌کند تا بتواند حجم مناسب پاشش سوخت را برای آن لحظه کاری موتور محاسبه و توسط فرمان دادن به انژکتورها و مدت‌زمان بازبودن آنها، آن مقدار را به موتور ارسال کند. شکل 2 نوعی سنسور مپ را نشان می‌دهد.

نوعی سنسور مپ

شکل 2- نوعی سنسور مپ

محل نصب سنسور مپ (MAP) عموماً در فاصله بین فیلتر هوا و قبل از دریچه گاز است. شکل 3 محل نصب این سنسور را نشان می‌دهد.

محل قرار گرفتن دو نوع سنسور مپ

شکل 3- محل قرار گرفتن دو نوع سنسور مپ

نکته: آیا همه سیستم‌های انژکتوری دارای سنسور مپ هستند؟ در پاسخ باید گفت که خیر. برخی سیستم‌های انژکتوری از سنسور دیگری که حجم یا جرم هوای ورودی را اندازه‌گیری میکند و به سنسور MAS معروف است شناخته می‌شود.

اطلاعات سنسور MAP و MAS با یکدیگر متفاوت هستند؛ بنابراین اگر در خودرویی از سنسور MAS استفاده شده باشد نمی‌توان از روشی که در ادامه خواهد و بر اساس فشار مانیفولد است استفاده کرد.

بررسی موتور با کمک اطلاعات سنسور مپ 

برای این کار لازم است ابتدا دستگاه عیب‌یاب (دیاگ) را به خودرو متصل کرده و پس از انتخاب خودرو مناسب و سیستم مدیریت مناسب سوخت و جرقه، وارد بخش پارامترهای موتور شده و مقدار سنسور مپ خوانده شود. این مقدار باید در حالت خاموش بودن موتور – استارت خوردن موتور – دور آرام – دور متوسط بررسی شود سپس باتوجه‌به نتایج عیب‌یابی موتور را انجام داد.

1-مقایسه عدد سنسور مپ در حالت خاموش بودن موتور و دور آرام

چرا خواندن و مقایسه عدد سنسور مپ در حالت خاموش بودن و دور آرام موتور ضروری است. پاسخ در نحوه نمایش میزان فشار توسط دستگاه دیاگ است. برخی دستگاه‌ها فشار مطلق مانیفولد را نمایش می‌دهند و برخی دیگر تفاضل فشار جو با فشار مطلق مانیفولد را نمایش می‌دهند. با بررسی عدد نشان‌داده‌شده در حالت موتور خاموش می‌توان تشخیص داد، دستگاه مربوطه از کدام نوع است. شکل 4 جدولی را برای این بررسی نشان می‌دهد.

جدول بررسی تفاوت عدد سنسور

شکل 4- جدول بررسی تفاوت عدد سنسور MAP در حالت خاموش بودن موتور و دور آرام

همان‌طور که در جدول شکل 4 ملاحظه می‌شود، در دیاگ مورداستفاده عدد فشار داخل مانیفولد در حالت خاموش بودن موتور بسیار نزدیک به عدد فشار اتمسفر یعنی 874 میلی بار می‌باشد و در دور آرام عددی 332 میلی بار را نشان می‌دهد. با فرض اینکه عدد استاندارد فشار مانیفولد در دور آرام عددی بین 550 تا 730 میلی بار است و مقایسه آن با جدول بالا می‌توان رابطه زیر را در نظر گرفت.

874-332=542 mbar

همان‌طور که ملاحظه می‌شود عدد نشان‌داده‌شده در دیاگ مورداستفاده تفاضل فشار جو با فشار مانیفولد را نشان می‌دهد؛ بنابراین هنگام تحلیل نتایج سنسور مپ در دستگاه دیاگ این مورد را باید در نظر داشت. در ادامه اعداد ذکر شده بر اساس فشار مانیفولد خواهند بود که اگر دیاگ از نوع تفاضلی باشد باید عدد سنسور MAP در حالت موردنظر را (مثلاً دور آرام) را از عدد سنسور در حالت خاموش بودن همان موتور کم کرد تا با استفاده از آن بتوان نتایج را تحلیل کرد.

نکته: از بررسی عدد فشار مانیفولد در حال خاموش بودن موتور و مقایسه آن با فشار منطقه می‌توان به سالم بودن یا خراب بودن سنسور MAP و یا دسته سیم آن پی برد.

2-بررسی عدد سنسور مپ در زمان استارت زدن

مقدار فشار مانیفولد در زمان استارت زدن بین 100 الی 200 میلی بار (mbar) باید باشد اگر این عدد زیر کمتر از 50 میلی بار باشد معایب احتمالی عبارت‌اند از:

  • موتور آرام می‌چرخد. (استارت خراب است)
  • دریچه گاز خراب است
  • رینگ پیستون خراب است.
  • سوپاپ‌ها آب‌بندی نیستند.

ابتدا سرعت دوران موتور در حالت استارت بررسی شده و سپس دریچه گاز کنترل شود اگر این دو مورد سالم بودند در مرحله اول باید سرسیلندر باز شده و آب‌بندی سوپاپ‌ها بررسی شده و در نهایت رینگ‌های پیستون کنترل شوند. جهت درک بهتر در هر بخش از تصاویر مربوط به آزمایش خلأ سنجی با کمک فشارسنج استفاده خواهد شد. شکل 5 میزان فشار استاندارد مانیفولد هوا در لحظه استارت زدن را نشان می‌دهد.

شکل 5 – میزان فشار مانیفولد در لحظه استارت زدن

شکل 5 – میزان فشار مانیفولد در لحظه استارت زدن

3-بررسی عدد سنسور مپ در دور آرام

دور آرام خودروها معمولاً بین 800 الی 1100 دور در دقیقه می‌باشد. در این دور موتور فشار مانیفولد معمولاً بین 550 الی 730 میلی بار (متناسب با حجم موتور) خواهد بود. درصورتی‌که عددی که مشاهده می‌شود در محدوده موردنظر نباشد، نشانه وجود عیب در عملکرد سیستم موتور خواهد بود. شکل 6 این مقدار را با استفاده از فشارسنج نشان می‌دهد.

 میزان فشار مانیفولد در دور آرام

شکل 6- میزان فشار مانیفولد در دور آرام

اگر میزان خلأ کمتر از حد ذکر شده باشد و مقدار آن در دور آرام ثابت بماند مشکل از ریتارد بودن تایمینگ جرقه یا سوپاپ است. در مورد تایمینگ جرقه مشکل به موارد زیادی بر می‌گردد، اما در مورد ریتارد بودن تایمینگ سوپاپ لازم است مکانیزم سوپاپ بررسی شود. شکل 7 این وضعیت را نشان می‌دهد.

 میزان فشار مانیفولد در دور آرام کمتر از حد بدون نوسان

شکل 7 – میزان فشار مانیفولد در دور آرام کمتر از حد بدون نوسان

اگر مکانیزم سوپاپ از نوع تنظیم پیچ‌ومهره‌ای و فیلر است باید تمامی سوپاپ‌ها مجدداً فیلرگیری شوند
اگر مکانیزم سوپاپ دارای شیم است، بایدمجدد شیم گیری شود.
اگر مکانیزم سوپاپ از نوع تنظیم اتوماتیک است احتمال گیرپاژ آن واحد و یا خرابی سوپاپ وجود دارد.
اگر مکانیزم سوپاپ از نوع تایمینگ متغیر است (VVT یا CVVT …) باید سیستم تایمینگ متغیر مورد بررسی قرار گیرد.

اگر فشار مانیفولد بین 400 الی 600 میلی بار بوده و در آن محدوده متغیر باشد (یعنی لحظه‌به‌لحظه بین این دو عدد تغییر کند) نشانه خرابی واشر سر سیلندر است. شکل 8 این حالت را در گیج فشارسنج شبیه‌سازی کرده است.

 میزان فشار مانیفولد در دور آرام کم و نوسان دار

شکل 8 -میزان فشار مانیفولد در دور آرام کم و نوسان دار

اگر فشار مانیفولد بین عددی بیش از 730 میلی بار و کمتر از 550 میلی بار نوسان کند. نشانه وجود مشکل در بخش هوارسانی مانند فیلتر هوا، لوله‌های هوارسانی یا مانیفولد هوا است. شکل 9 این حالت را نشان می‌دهد.

 میزان فشار مانیفولد در دور آرام بیشتر و کمتر از حد مجاز و نوسان دار

شکل 9 – میزان فشار مانیفولد در دور آرام بیشتر و کمتر از حد مجاز و نوسان دار

4-بررسی عدد سنسور مپ در دور متوسط

برای ادامه آزمایش لازم است دور موتور افزایش‌یافته در محدوده 2000 الی 2500 (2500 مناسب‌تر است) دور در دقیقه رسانده شود. فشار مانیفولد در دور متوسط حدود 70 الی 100 میلی بار از فشار مانیفولد در دور آرام کمتر می‌باشد؛ بنابراین در این دور فشار مانیفولد حدود 480 الی 600 میلی بار (متناسب با حجم موتور) خواهد بود

اگر فشار مانیفولد در محدوده 420 الی 450 میلی بار نوسان کند نشانه نسبت نامناسب بین سوخت و هوا می‌باشد. در این صورت ضروری است فیلتر هوا، فیلتر بنزین، رگولاتور سوخت خرابی سوزن انژکتور و هر نوع گرفتگی در مدار که باعث به‌هم‌خوردن نسبت سوخت و هوا می‌شود بررسی شود.

شکل 10 – میزان فشار مانیفولد در دور متوسط کمی کمتر از حد مجاز و نوسان دار

شکل 10 – میزان فشار مانیفولد در دور متوسط کمی کمتر از حد مجاز و نوسان دار

اگر فشار در محدوده 450 الی 500 میلی بار باشد اما نوسان نداشته باشد نشانه سوختن یکی از سوپاپ‌ها است، ضروری است سوپاپ‌ها بررسی و تعویض شوند.

 میزان فشار مانیفولد در دور متوسط تغییر سریع با دامنه نوسان کم

شکل 11 – میزان فشار مانیفولد در دور متوسط تغییر سریع با دامنه نوسان کم

5-بررسی عدد سنسور مپ  در لحظه فشردن پدال گاز

اگر در لحظه فشردن پدال گاز، فشار مانیفولد در محدوده مجاز نوسان کند. نشانه ساییدگی در سوپاپ است لازم است طول سوپاپ بررسی شده درصورتی‌که ساییدگی با استفاده از مکانیزم سوپاپ قابل تنظیم است، تصحیح شده در غیر این صورت سوپاپ تعویض شود. شکل 12 شبیه‌سازی این حالت را با گیج فشارسنج نشان می‌دهد.

 میزان فشار مانیفولد در لحظه گاز دادن نوسان در محدوده مجاز

شکل 12 – میزان فشار مانیفولد در لحظه گاز دادن نوسان در محدوده مجاز

اگر در لحظه فشردن پدال گاز، فشار مانیفولد تا نزدیک صفر افت کند و سپس به‌آرامی افزایش یابد نشانه وجود گرفتگی در مدار اگزوز است بنابراین لازم است مسیر گازهای خروجی شامل مانیفولد دود، مبدل کاتالیستی، انباره های اگزوز از نظر گرفتگی بررسی شوند. شکل 13 این حالت را نشان می‌دهد.

 میزان فشار مانیفولد در لحظه گاز دادن افت شدید فشار

شکل 13 – میزان فشار مانیفولد در لحظه گاز دادن افت شدید فشار

همان‌طور که ملاحظه شد با استفاده از ترکیب نتایج آزمایش خلأ سنجی و اعداد سنسور مپ (MAP) در شرایط مختلف می‌توان عیب‌یابی اجزا مختلف موتور را بدون بازکردن موتور انجام داد. آزمایش خلأ سنجی به همراه آزمایش کمپرس سنجی و نشتی سنجی 3 آزمایش معتبر و مهم جهت عیب‌یابی موتور بدون بازکردن می‌باشند.

3 2 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
keyboard_arrow_up