روش نشتی سنجی موتور

بررسی آثار و عملکرد هر سیستم یکی از روش‌های مهم در عیب‌یابی یک سیستم به شمار می‌رود این بررسی‌ها می‌توان با استفاده از ابزار و یا بدون استفاده از ابزار و ایجاد شرایط خاص عملکردی آن سیستم می‌باشد. موتور خودروها نیز به‌عنوان یک سیستم از این امر مستثنی نیست. آزمایش نشتی سنجی موتور که یکی از آزمایش‌های سه‌گانه روی موتور، از معروف‌ترین و کامل‌ترین روش‌ها در بررسی عملکرد موتور به شمار می‌رود این آزمایش‌ها در شکل 1 نشان‌داده‌شده است.

شکل 1- آزمایش‌های سه‌گانه موتور

در مقاله‌های تحت عنوان عیب‌یابی به کمک دستگاه کمپرس سنج موتور و عیب‌یابی موتور با استفاده از اندازه‌گیری کمپرس سیلندر در مورد شیوه بررسی و عیب‌یابی با استفاده از روش کمپرس سنجی مطالب ارائه شده است . برای بررسی موتور با استفاده از آزمایش خلا سنجی نیز می‌توانید به مقاله تست خلا سنجی با استفاده از اطلاعات سنسور مپ ( MAP ) مراجعه کنید.در این مقاله در مورد روش سوم که آزمایش نشتی سنجی موتور است مطالبی ارائه خواهد شد.

آزمایش نشتی سنجی موتور

آزمایش نشتی سنجی موتور نسبت به روش کمپرس سنجی و خلاسنجی از دقت و کیفیت پایین‌تری برخوردار است. اما نکته بسیار جالب در این روش استفاده از امکانات کمتر و ساده‌تر برای تحلیل نتایج آزمایش است.

تجهیزات موردنیاز

برای این آزمایش به یک کمپرسور (هر دستگاه دیگر ذخیره یا تولید فشار هوا) یک شیلنگ و یک آداپتور برای نصب شیلنگ روی موتور، و یک گیج نشان‌دهنده فشار، نیاز است. (شکل 2)

شکل 2- نمونه‌ای از تجهیزات موردنیاز برای آزمایش نشتی سنجی

رویه کلی آزمایش

این آزمایش به دو بخش کلی تقسیم می‌شود که در شکل 3 این دو مورد نشان‌ داده‌ شده است.

شکل 3- روش‌های بررسی در آزمایش نشتی سنجی موتور

بررسی صدا و نشانه‌ها: ساده‌ترین کار برای بررسی مشکلات موتور این روش می‌باشد. برای انجام بررسی صدا نیاز به استفاده از گیج نشان‌دهنده فشار نیز نمی‌باشد. برای اجرای این روش مراحل زیر را انجام دهید.

1. بهتر است این آزمایش در حالت سرد بودن موتور انجام شود.
   

1- تزریق فشار باد به سیلندر از محل شمع 2- بررسی رادیاتور 3- بررسی مانیفولد هوا 4- بررسی سوپاپ PCV یا بررسی مجرای گیج روغن 5- بررسی اگزوز
شکل 4- بررسی صدا و نشانه‌ها در آزمایش نشتی سنجی موتور

بررسی عددی: برای انجام آزمایش نشتی سنجی و بررسی عددی لازم است از حداقل یک گیج فشار در آزمایش استفاده شود. اگرچه کیت‌های ایده‌آل برای نشتی سنجی دارای دو گیج فشار هستند که یکی فشار عمومی مدار و دیگری فشار در ناحیه موردنظر را نشان می‌دهد. شکل 5 چند نمونه از کیت آزمایش نشتی سنجی را نشان می‌دهد.

شکل 5 – دو نمونه کیت گیج فشار برای بررسی نشتی سنجی

برخی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات آزمایش خودرو این مجموعه را به‌صورت یک کیت در اختیار قرار می‌دهند. شکل 6 یکی از انواع کیت‌های موجود را نشان می‌دهد.

شکل 6- کیت آزمایش نشتی سنجی

کیت‌های مناسب باید دارای حداقل تجهیزات که در شکل 7 نشان‌داده‌شده است باشند.

1- کویک کانکتور اتصال به مخزن 2- آداپتور جای شمع M12 3- آداپتور جای شمع M14
4- شیلنگ اتصال به مخزن 5- محل قرارگرفتن گیج 6- گیج تست 7- گیج فشار مخزن
8- کانکتور نری 9- رگولاتور 10- شیلنگ رابط
شکل 7 – اجزا ضروری در کیت نشتی سنجی موتور

روش کار:
1- موتور را روشن کنید، اجازه دهید به دمای نرمال برسد. سپس آن را خاموش کنید. پس از چند دقیقه شمع را خارج کنید و بررسی کنید سیلندر در آغاز کورس احتراق باشد در غیر این صورت کمی موتور را بچرخانید تا وضعیت موردنظر به وجود بیاید. آداپتور و رابط مخصوص را در محل شمع ببندید. توجه کنید که حتماً از دستکش مناسب استفاده شود. (شکل 8)

شکل 8 – بستن رابط و آداپتور شمع روی سیلندر

2- قبل از اتصال گیج به آداپتور روی سیلندر، فشار ورودی را با کمک رگولاتور و بررسی گیج فشار ورودی (فشار مخزن)تنظیم کنید. فشار حدود 100 psi یا 6 bar برای انجام این آزمایش مناسب است. شکل 9 این کار را نشان می‌دهد

شکل 9 – تنظیم فشار ورودی رابط را به مجموعه کیت و گیج متصل کنید.

3- مطابق شکل 10 گیج را به آداپتور روی سیلندر متصل کنید.

شکل 10 – اتصال رابط به واحد گیج

4- با استفاده از گیج تست میزان افت فشار را بررسی کنید. این میزان نباید از محدوده 20% بیشتر باشد. درصورتی‌که افت فشار در هر سیلندر بیش از 20 % باشد. شکل 11 این مورد را نشان می‌دهد. لازم است نشتی آن سیلندر در اثر خرابی رینگ، آب‌بندی نبودن یا خرابی سوپاپ‌ها، خرابی واشر سر سیلندر یا تاب برداشتن سر سیلندر بر اساس رویه‌ای که در بالا اشاره شد اقدام شود.

شکل 11 – محدود گیج مناسب بر اساس راهنمای استفاده کیت نشتی سنجی موتور

آزمایش‌های سه‌گانه موتور روش‌های بسیار مناسبی برای بررسی و عیب‌یابی موتور بدون بازکردن می‌باشد. با این کار می‌توان محدوده عیب را تشخیص داد و حتی قبل از بازکردن حدود هزینه تعمیرات و زمان موردنیاز برای آن را تعیین کرد و به مشتری گزارش داد.

نویسنده : مهندس بهروز خطیبی