عیوب دیفرانسیل و آثار آنها

امروزه توجه به نحوه نگهداری و انجام سرویس‌های دوره‌ای به‌موقع خودرو، نقش بسیار مهمی در کاهش هزینه تعمیرات خودرو ایفا می‌کند. در سیستم انتقال قدرت خودرو یکی از قطعات بسیار مهم و کاربردی دیفرانسیل است.
در نتیجه اطلاع از انواع عیب دیفرانسیل و آثار خرابی آن می‌تواند کمک فراوانی به پیداکردن خرابی و سرعت عمل در عیب‌یابی شود. همان‌طور که در مقاله‌های قبلی درباره وظیفه سیستم دیفرانسیل و انواع آن توضیح دادیم در این مقاله درباره انواع عیب دیفرانسیل در خودرو و علت بروز آن مطالبی ارائه میشود.

وظیفه دیفرانسیل

1. تغیر جهت انتقال نیرو به‌صورت 90 درجه از گیربکس به سر چرخ‌های خودرو
2. کاهش دور و افزایش گشتاور خروجی از گیربکس
3. تغیر دور چرخ خارج پیچ و داخل پیج در هنگام درو زدن خودرو در جاده

شکل 1- نوعی دیفرانسیل خودرو

دوره آموزشی تعمیر موتور خودروهای داخلی با مدرک معتبر از دانشگاه صنعتی شریف

 انواع عیب دیفرانسیل

• ایجاد صدای نویز یا خرخر از قسمت عقب خودرو در خودرو های دیفرانسیل عقب

ایجاد صدای نویز یا در اصطلاح عامیانه صدای خرخر یکی از نشانه‌های خرابی و عیب دیفرانسیل است. به صورتی که سیستم به‌درستی کار نمی‌کند.

شکل 2 – نویز و صدای غیرعادی از نشانه‌های عیب دیفرانسیل

چندین علت می‌تواند باعث ایجاد صدای نویز یا صدای غیرعادی از دیفرانسیل خودرو شود. یکی از علت‌های شایع، خرابی بلبرینگ‌های دیفرانسیل است که به چرخ‌دنده‌ها اجازه می‌دهد به‌آرامی در محل قرارگیری خود حرکت کنند.
همان‌طور که در شکل شماره 3 مشاهده می‌کنید. با گذشت زمان بلبرینگ‌های پنیون ممکن است فرسوده و دچار سایش شوند و شروع به ایجاد سروصدا کنند. این صدا با ادامه دادن راننده به رانندگی بیشتر می‌شود.

شکل 3- خرابی بلبرینگ دیفرانسیل

یکی دیگر از مواردی که باعث ایجاد صدای غیرعادی از دیفرانسیل می‌شود. خرابی چرخ‌دنده کرانویل و یا چرخ‌دنده پنیون است که این خرابی به دلیل عدم روانکاری مناسب بین چرخ‌دنده‌ها(انواع چرخ دنده و روشهای استفاده از آنها)، تنظیم نبودن فاصله بین چرخ‌دنده پنیون چرخ‌دنده کرانویل و یا فشار زیاد و ناگهانی بین چرخ‌دنده‌ها ایجاد می‌شود.
در این حالت یک‌صدای کوبیده شدن و یا زوزه از قسمت دیفرانسیل به گوش می‌رسد؛ بنابراین ضروری است سطح روغن دیفرانسیل بر اساس جدول راهنمای سرویس و نگهداری خودرو بررسی شود و در صورت لزوم سرریز یا تعویض گردد.

شکل 4- ساییدگی‌های پینیون و کرانویل

•  نشتی روغن از دیفرانسیل

همان‌طور که در شکل شماره 5 مشاهده می‌کنید نشتی دیفرانسیل یکی از موارد خرابی و عیب دیفرانسیل است و کاهش و یا نبود روغن در محفظه دیفرانسیل باعث عدم روغن‌کاری مناسب، تماس مستقیم سطح فلز با فلز و ازبین‌رفتن قطعات داخلی دیفرانسیل می‌شود.

شکل 5 – نشتی روغن دیفرانسیل یکی از نشانه‌های عیب دیفرانسیل

از عواملی نشتی روغن از دیفرانسیل می‌توان به ترک داشتن پوسته دیفرانسیل، خرابی واشرهای آبادی و کاسه‌نمدهای دیفرانسیل اشاره نمود.

شکل 6- محل قرارگرفتن کاسه نمد انتهای پنیون

• بالارفتن بیش از اندازه دمای دیفرانسیل

اگر دیفرانسیل خودرو بیش از اندازه گرم شود، باعث ازبین‌رفتن و یا فرسوده شدن قطعات داخلی آن می‌گردد. این موضوع بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که از دیفرانسیل نشتی روغن وجود داشته باشد.
در برخی از موارد وجود آلودگی بر روی چرخ‌دنده‌ها باعث بالارفتن دما دیفرانسیل می‌شود. در بسیاری از موارد این آلودگی به دلیل عدم انجام به‌موقع سرویس‌های دوره‌ای خودرو و ازبین‌رفتن کیفیت روغن دیفرانسیل است.

شکل 7 – آب شدن چرخ‌دنده داخلی دیفرانسیل در اثر بالارفتن دما

• عدم تعادل در جاده

 اگر متوجه شدید در هنگام پیچ جاده، خودرو تعادل خود را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از خراب بودن یا عیب دیفرانسیل  خودرو شما باشد. همان‌طور که گفته شد یکی از وظایف دیفرانسیل تغیر دور چرخ‌ها در هنگام حرکت در پیچ جاده است.
چرخ‌دنده هرزگرد یا در اصطلاح تعمیرگاهی (دنده دیشلی) وظیفه ایجاد این اختلاف دور را برعهده دارد.
همان‌طور که در شکل شماره 8 مشاهده می‌کنید در مواقعی که این قطعه دچار آسیب‌دیدگی می‌شود، اختلاف دور در چرخ‌ها ایجاد نشده و باعث انحراف خودرو در هنگام حرکت در پیج جاده می‌شود.

شکل 8 – خرابی دنده‌های هرزگرد

• ضربه‌زدن در هنگام حرکت و لرزش خودرو در حال حرکت

در خودروهای دیفرانسیل عقب لرزش بیش از حد در قسمت عقب خودرو می‌تواند نشان‌دهنده خرابی و عیب دیفرانسیل باشد. اما در خودروهای که دارای دیفرانسیل جلو هستند رایج‌ترین ایراد لرزش فرمان در سرعت‌های بالا و لرزش کف اتاق خودرو و صندلی است که علت آن خرابی پلوس‌ها( به مقاله دلایل خرابی پلوس‌ها مراجعه کنید)، در مواردی خرابی چرخ‌دنده‌های پلوس در داخل هوزینگ دیفرانسیل و در خودروهایی که دارای دیفرانسیل عقب هستند، خرابی و یا تاب داشتن میل‌گاردان است.
در برخی موارد مشتری با ایراد ضربه‌زدن در هنگام شروع به حرکت و یا ضربه‌زدن در هنگام تعویض دنده به تعمیرگاه مراجعه می‌کند. در این مورد به‌خصوص همان گونه در شکل شماره 9 و 10 مشاهده می‌کنید خرابی چرخ‌دنده‌های پلوس داخل هوزینگ دیفرانسیل و یا خرابی پلوس علت این ضربه و یا لرزش است.

شکل 9 – خوردگی چرخ‌دنده پلوس و هرزگرد

شکل 10 – خرابی پلوس

با مشاهده هر یک از آثار ذکر شده باید دیفرانسیل مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم تعمیرات موردنظر انجام شود. باتوجه‌به اینکه بررسی و تنظیم مجموعه دیفرانسیل از اهمیت فراوانی برخوردار است. در یک مقاله مجزا در مورد آن مطالبی ارائه خواهد شد.