حالتهای رانندگی
با حالتهای رانندگی یا (Drive Mode) آشنایی دارید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا تمامی 5 حالت رانندگی را مورد بررسی قرار دهیم
توصیه: قبل از مطالعه این مقاله بخصوص اگر در مورد کالیبراسیون یا مپ کردن کارخانهای ایسیو اطلاعات کمی دارید حتما مقاله “کالیبراسیون یا مپ کردن ایسیو” را مطالعه نمایید.
شرکتهایی همچون AVL، Bosch، Siemens، Sagem، Magneti Marelli و غیره عملیات تدوین برنامههای عملیاتی ایسیو(ECU) موتورهای احتراق داخلی را به انضمام کالیبراسیون آنها طی سالیان گذشته انجام دادهاند و خودروهایی به جامعه عرض شده است تا الزامات استانداردهای محلی یا بینالمللی و همچنین سازمانهای نظارتی رعایت گردد.
از سویی تفاوتهای قابل توجه و ملموسی در شرایط استفاده یا بهرهبرداری از خودرو نسبت به شرایط استانداردی که موتور کالیبراسیون می شود، وجود دارد. به طور مثال نحوه رانندگی خانمها و آقایان شبیه به هم نمیباشد، رانندگی افراد جوان، میانسال و مسن نیز یکسان نیست، شرایط موقعیت جغرافیایی خودرو نیز دائما در حال تغییر است به عبارتی کیفیت هوای ورودی به موتور(تمیزی، میزان گرد و خاک، رطوبت و غیره)، دما هوای ورودی به موتور، فشار هوای ورودی به موتور، میزان بار وارده بر خودرو، میزان شیب جاده، فشار باد تایرها، میزان سایش تایر، تغییر قطر تایرها، شرایط ترافیکی خیابان و جادهها و غیره پایدار و ثابت نمیباشد.
از اینرو شرکتهای بهبود، توسعه و کالیبراسیون تحت شرایط خاصی اقدام به کالیبراسیون ایسیو و موتور میکنند تا بتواند پاسخگوی کامل الزامات استاندارد و قوانین سازمانهای نظارتی و مطلوبات راننده را به صورت نسبی جوابگو باشند.
لذا راننده احساس میکند که در برخی شرایط، موتور بسیار سریع و مناسب به نیازها پاسخگو میباشد در حالیکه در شرایط دیگری واکنش موتور به درخواستهای راننده با تاخیر و به کندی و نامناسب صورت میپذیرد. برای حل این مشکل، برای بسیاری از خودروهای امروز مطابق شکل 1 کلیدی برای انتخاب انواع مختلف حالت رانندگی (Driving Mode) تعبیه شده است.
شکل 1-کلید انتخاب حالت رانندگی
با استفاده از این کلید میتوان حالتهای مختلف رانندگی به شرح زیر را انتخاب کرد که مطابق شکل 2 در صفحه نشاندهندهها یا صفحه کیلومتر نیز نمایش داده میشود:
شکل 2-حالتهای مختلف رانندگی
حالت Smart
این حالت رانندگی، معادل Intelligent یا هوشمند است به طوری که با انتخاب این حالت، واحدهای کنترل موتور و گیربکس اتوماتیک، نحوه رانندگی راننده و همچنین شرایط موقعیت جغرافیای خودرو را از طریق الگوریتمهای هوشمند شبکه عصبی(Neural Network) برآورد میکنند و با استفاده از کنترل کنندههای منطق فازی(Fuzzy Logic Controller) نسبت به تعیین پارامترهای میزان پاشش سوخت، زمان پاشش سوخت، زمان جرقهزنی، زمانبندی سوپاپهای و زمان تعویض دنده گیربکس اتوماتیک اقدام میکنند.
در این حالت الگوریتمهای داخلی واحدهای کنترل خودور به طور دائم در حال تغییر و بهبود میباشند تا بتوان به شرایط بهینه مصرف سوخت، آلایندگی، حس رانندگی و استهلاک قطعات مکانیکی دست یافت.
حالت ECO
در این حالت رانندگی تعویض دنده گیربکس اتوماتیک در دورهای پایینتر صورت میپذیرد و با توجه به اینکه شتابگیری خودرو نیز در پایینترین سطح میباشد لذا کمترین میزان مصرف سوخت، تولید آلایندهها و استهلاک قطعات مکانیکی در این شرایط ایجاد میشود. این حالت برای رانندگی در خیابانهای پر ترافیک و شرایط سرعت ثابت توصیه میشود.
حالت Comfort
در این حالت شرایط معمولی و نرمال رانندگی انتخاب میگردد و علاوه بر رعایت الزامات استاندارد و سازمانهای نظارتی، نیازهای راننده نیز به طور معمول پاسخ داده میشود.
حالت Sport
در این حالت رانندگی، تعویض دنده گیربکس اتوماتیک در دورهای بالاتر ایجاد میشود و با بهرهگیری از سطوح بالای دور موتور ضمن افزایش مصرف سوخت، آلایندگی و استهلاک قطعات مکانیکی به سطوح بالاتر گشتاور موتور که منجر به افزایش شتابگیری خودرو میشود میتوان دست یافت. توصیه میشود از این حالت رانندگی فقط در شرایط اضطرار استفاده گردد.
حالت Custom
این حالت رانندگی سفارشی میباشد به نحوی که راننده قادر میباشد که شرایط دلخواه خود را برای واحدهای کنترل تعریف کند.
نکته 1: در خودروهای گرانقیمت انتخاب حالتهای رانندگی صرفا به واحدهای کنترل موتور و گیربکس اتوماتیک محدود نمیشود و تقریبا تمامی واحدهای کنترل بخصوص موتور، گیربکس اتوماتیک، تعلیق، ترمز و فرمان خودرو دستخوش تغییرات اساسی میشوند.
به طور مثال انتخاب حالت Sport، تعویض دنده در دورهای بالاتر ایجاد میشود بنابراین مصرف سوخت و آلایندگی موتور و همچنین استهلاک قطعات مکانیکی افزایش مییابد در حالیکه فنرهای باید سیستم تعلیق نیز سفتتر یا به عبارتی خشکتر میشود، فرمان دارای پاسخ زمانی کوتاهتر یا به عبارتی تیزتر میشود و بوستر سیستم ترمز یا پمپ سیستم ترمز ضدقفل(ABS) نیز نیرو یا فشار بیشتری را تولید میکنند تا عملکرد سیستم ترمز نیز سریعتر شود.
در برخی خودروها نیز آپشن یا گزینههای سادهتری در اختیار راننده قرار میگیرد که مطابق شکل 3 با عناوین حالت ورزشی یا Sport و حالت برفی یا Snow شناخته میشود و به صورت کلیدهایی در اختیار راننده قرار میگیرد تا در صورت نیاز آن حالتها را فعال کرده و مورد استفاده قرار دهد.
شکل 3- کلیدهای حالت ورزشی(Sport) و حالت برفی(Snow) کنار دسته دنده
شکل 4 نیز وضعیت فعال شدن این دو کلید در نمایشگر داشبورد را نشان میدهد.
علامت حالت برفی در جلو داشبورد علامت حالت ورزشی در جلو داشبورد
شکل 4-کلیدهای حالت ورزشی(S) و برفی(*)
عملکرد کلیدهای ورزشی و برفی
- S: با انتخاب این کلید شرایط مسابقهای یا ورزشی(Sport) فعال میگردد و حرف S نیز در نمایشگر داشبود و در کنار حالتهای گیربکس اتوماتیک نمایش داده میشود. این حالت مبین فعالسازی شرایط پرشتاب خودرو میباشد و بدین منظور شروع حرکت خودرو از حالت سکون از دنده یک است و تعویض دنده در دورهای بالاتر صورت میپذیرد.
در این صورت دستیابی به سطوح بالاتر گشتاور موتور امکانپذیر میشود که باعث افزایش شتاب خودرو میگردد. مجددا لازم به ذکر است که در این حالت مصرف سوخت موتور، تولید آلایندگی موتور و استهلاک قطعات مکانیکی موتور، گیربکس، دیفرانسیل، پلوسها، چرخ و حتی سطح جاده افزایش مییابد و بنابراین توصیه میشود که صرفا در شرایط اضطرار از این حالت استفاده شود. - *: با انتخاب این کلید، شرایط لغزنده بودن سطح جاده یا اصطلاحا برفی(Snow) فعال میشود و علامت * نیز در نمایشگر داشبورد و در کنار حالتهای گیربکس اتوماتیک نمایش داده میشود. با فعال شدن این کلید، شروع حرکت خودرو معمولا از دنده دو خواهد بود ضمن اینکه تعویض دنده در دورهای پایینتر صورت میپذیرد.
در این حالت موتور گشتاور کمتری در اختیار گیربکس قرار میدهد و دنده دوم نیز نسبت تبدیل کوچکتری را ایجاد میکند و بنابراین میزان گشتاور تحویلی به چرخ کاهش مییابد تا از لغزش یا بکسواد چرخ روی سطح جاده پیشگیری شود و باعث افزایش پایداری خودرو در سطوح لغزنده گردد.