روش نقشه خوانی الکتریکی جک (JAC)

هدف از سلسله مقالات روش نقشه‌ خوانی الکتریکی، ایجاد آمادگی لازم در تعمیرکاران برای بررسی و عیب‌یابی سیستم‌های الکتریکی است.
هر چه خودرو به روزتر باشد تعداد تجهیزات الکتریکی آن بیشتر شده است و علاوه بر آن تعامل سیستم‌های با یکدیگر بیشتر شده است با کمک نقشه‌های الکتریکی میتوان ارتباط اجزا با یکدیگر را مشخص کرد. در ادامه مقالات روش نقشه‌خوانی خانواده پژو/سمند ، پراید قدیمی ، تیبا، L90 ، تویوتا باتوجه‌به اینکه خودروهای چینی سهم عمده‌ای در بازار ایران دارند در این مقاله روش نقشه خوانی الکتریکی جک (Jac ) مورد بررسی قرار میگیرد

نقشه‌ الکتریکی خودرو جک

باتوجه‌به اینکه نقشه‌های الکتریکی خودروهای Jac در برخی موارد متفاوت است در این مقاله سعی شده مطالب طوری ارائه شود که تمامی نقشه‌های این خودرو قابلیت خوانده شدن داشته باشد.
با مراجعه به کتاب نقشه‌های الکتریکی این خودرو (برای نقشه خوانی الکتریکی جک) ملاحظه می‌گردد، نقشه‌های شماتیک و جانمایی و راهنما برای پایه‌های کانکتورها وجود دارد.
موارد استفاده نقشه‌های دسته سیم،در خانواده پژو که یک نقشه مجزا و قوانین مخصوص به خود دارد نیست؛ بلکه با روش خانواده تیبا یا تویوتا شباهت دارد. در ادامه ساختار کلی نقشه شماتیک الکتریکی معرفی می‌شود. (شکل 1)

1-نام مدار 2- محل قرارگرفتن نقشه شماتیک 3- نام خودرو +کد صفحه در کتاب راهنما تعمیرات
شکل 1- نمونه نقشه شماتیک الکتریکی خودرو Jac – J5

اگر به نقشه خودرو S5 مراجعه شود کمی تفاوت دیده می‌شود. (شکل 2)

1- نام خودرو 2- کد نقشه 3- محل درج نقشه شماتیک 4- نام نقشه
شکل 2- نمونه نقشه شماتیک الکتریکی خودرو Jac – S5

ملاحظه می‌شود کمی با مدل نقشه شماتیک J5 متفاوت است.

نحوه نمایش باتری و اتصال بدنه

نحوه نمایش باتری در هر دو نمونه ساده است. اگرچه در نمونه S5 باید به نکته‌ای توجه کرد. شکل 3 این مورد را نشان می‌دهد.

شکل 3- نحوه نمایش باتری در نقشه‌های شماتیک خودرو جک

ملاحظه می‌شود در خودرو S5 در داخل جعبه باتری یک فیوز اصلی نیز وجود دارد.
نمایش اتصال بدنه در هر دو نمونه تفاوت چندانی ندارد .(شکل 4)

شکل 4- نحوه نمایش اتصال بدنه

نحوه نمایش رنگ سیم در نقشه خوانی الکتریکی جک

در نقشه‌های خودرو جک رنگ سیم همواره کنار سیم قرار گرفته است. شکل 5 محل نمایش رنگ سیم را نشان می‌دهد.

شکل 5- نحوه نمایش رنگ سیم در نقشه جک J5

در خودرو های سری S ، نقشه کمی کامل‌تر دیده می‌شود. (شکل 6)

شکل 6- نحوه نمایش رنگ سیم در نقشه جک S5

در این نقشه علاوه بر کد رنگ، سایز (قطر) سیم نیز درج می‌شود. به‌عنوان‌مثال کابل اصلی باتری (16B) با قطر بالا و کابل ورود به ECU موتور (0.5 B/G) با قطر بسیار کم یعنی 0.5 مشخص شده است.

جدول کد رنگ‌ها در شکل 7 نشان‌داده‌شده است.

شکل 7- جدول کد رنگ‌ها

معرفی نام قطعه

مانند سایر نقشه‌ها در خودرو های دیگر نام قطعه در کنار قطعه درج می‌شود از این نظر سری J و سری S تفاوتی با هم ندارند. (شکل 8)

شکل 8- نحوه نمایش نام قطعه در نقشه الکتریکی

نحوه نمایش کانکتور و اینترکانکتورها

شاید نحوه کدگذاری در سری J مبهم و گمراه‌کننده به نظر برسد که این شیوه در مدل‌های S ساده‌سازی شده است . در نتیجه شناسایی کانکتورها و اینترکانکتورها در سری S با سهولت بیشتری انجام می‌شود. (شکل 9 و 10)

1- کد کانکتور 2- شماره پایه در کانکتور
شکل 9- نحوه نمایش کانکتور در سری J

اگر در شکل 9 توجه کنید دو بخش با رنگ‌های آبی و سبز مشخص شده است. اگر بیشتر توجه شود بین نماد کانکتورهای آبی (سبز) نقطه‌چین قرار گرفته است که مفهوم آن‌یکی بودن آن کانکتور است.
به عبارت ساده‌تر کانکتور M9 دارای پایه‌های 2- 3-4-5 برای اتصال به رله دزدگیر در دسته سیم وجود دارند. نری یا مادگی بودن کانکتور هم از شکل مشخص می‌شود. سیمی که به بخش لوزی شکل متصل است سمت نری و سیم دیگر به فیش مادگی متصل شده است.

1- کد کانکتور 2- شماره پایه در کانکتور 3- سمت نری 4- سمت مادگی
شکل 10- نحوه نمایش کانکتور در سری S

درصورتی‌که تعداد پایه‌ها روی کانکتور شماره‌گذاری شده باشد باید حتماً به رویه شمارش پایه‌ها توجه شود. (شکل 11)

1- شماره پایه 2- کانکتور متصل به قطعه است
شکل 11- نحوه تشخیص کانکتور روی قطعه و پایه‌های آن

نحوه نمایش گره در نقشه خوانی الکتریکی جک

یکی از موارد مهم در تحلیل مدارها تشخیص گره در سیم‌کشی است. در نقشه‌های Jac مانند بسیاری از نقشه‌ها گره به‌صورت نقطه نشان داده می‌شود. شکل 12 این مورد را نشان می‌دهد.

1- دو سیم به هم وصل هستند (گره)
2- دو سیم به هم وصل نیستند
شکل 12- نحوه نمایش گره در نقشه خوانی الکتریکی جک

نحوه نمایش ادامه نقشه در نقشه خوانی الکتریکی جک

گاهی مدار الکتریکی مربوطه دارای اجزا بسیاری است که اگر همه در یک صفحه ترسیم شود، صفحه بسیار شلوغ شده و تحلیل مدار دشوار خواهد شد. در این حالت در نقشه‌های JAC ادامه نقشه در یک صفحه دیگر ترسیم شده و علامت‌هایی برای ارجاع صفحه در آن قرار داده می‌شود. شکل 13 نمونه‌ای از این ارجاع را نشان می‌دهد.

1- عضو مقصد 2- کد صفحه ادامه نقشه 3- نماد ادامه نقشه در صفحه دیگر
شکل 13- نمایش ادامه نقشه در صفحه دیگر در نقشه خوانی الکتریکی جک

به‌عنوان نمونه برای شکل 13 با مراجعه به صفحه با کد A-4 مشاهده خواهد شد. (شکل 13)

شکل 14- مثال پیداکردن ادامه نقشه در نقشه خوانی الکتریکی جک

مشاهده می‌شود در صفحه کد A-4 همان علایم ارجاع این بار به صفحه B-1 وجود دارد که در ادامه به سوئیچ اصلی منتهی می‌شود.
آنچه در این مقاله آمد نکات ضروری برای نقشه خوانی الکتریکی جک بود. برای آشنایی بیشتر نقشه‌های الکتریکی J5 و S5 در ضمیمه این مقاله قرار داده می‌شود.