ایمنی از مهمترین اولویت ها در هر صنعت است و خودرو نیز از این هم از مستثنی نیست. سیستم ترمز یکی از سیستم هایی است که ارتباط مستقیم با ایمنی دارد.
در مقاله انواع ترمز دستی به معرفی این مجموعه و عملکرد آن پرداخته شد و سپس در مقاله تنظیم و سرویس کابل ترمز دستی نکاتی رو در مورد رگلاژ دسته و کابل ترمز دستی بیان شد. در این مقاله جهت تکمیل مطلب،نحوه رگلاژ ترمز دستی روی چرخ تعریف میشود
رگلاژ به چه معنی است؟!!!!
رگلاژ (réglage) یک کلمه فرانسوی است که معادل عبارت تنظیم کردن، سرویس کردن و اندازهگیری استفاده میشود. در خودرو زمانی که از کلمه رگلاژ صحبت میشود معمولاً منظور تنظیم کردن (فاصله) است.
چه زمانی باید ترمز دستی رگلاژ شود؟
رگلاژ ترمز دستی زمانی انجام میشود که با فعالکردن ترمز دستی عملکرد مناسبی از آن مشاهده نشود. شرح عملکرد مورد انتظار از ترمز دستی در انواع ترمز دستی آمده است.
بخشی از رگلاژ کردن مربوط به تنظیمات حرکت دسته و کابل ترمزدستی است که در مقاله قبلی به آن اشاره شد. اما بخش عمده آن مربوط به تنظیمات ترمز دستی روی چرخها است.
دوره آموزشی تعمیرات گیربکس AL4 در دانشگاه صنعتی شریف
انواع رگلاژ ترمز دستی روی چرخ
رگلاژ ترمز دستی روی چرخها به دو صورت کلی اتوماتیک و دستی انجام میگیرد. باتوجهبه اینکه ترمز چرخهای عقب خودروهای قدیمی از نوع کفشکی (کاسهای) و در خودروها امروزی مخصوصاً خودروهایی که دارای سیستمهای ترمز بهتر مانند ABS یا EBS هستند از نوع دیسکی برای چرخهای عقب استفاده میکند و ترمز دستی روی چرخهای عقب نصب میشود.
رگلاژ ترمز دستی از نوع کفشکی
برای بالابردن راندمان ترمزهای کفشکی، بهتر است لقی حداقلی بین لنت و کاسه چرخ وجود داشته باشد. شکل 1
1-کاسه چرخ 2- لنت کفشکی
شکل 1- اجزاء ترمز کفشکی
از طرفی به دلیل سایش لنتها، مقدار لقی تنظیم شده، ثابت نمیماند، بنابراین در بازههای زمانی سرویس، مجموعه ترمز نیاز به تنظیم مجدد دارد.
قدیمیترین روش رگلاژ ترمز دستی کفشکی استفاده از بادامک (پین خارج از مرکز) رگلاژ انجام میشود.
1- پین خارج از مرکز (بادامک) رگلاژ ترمز دستی کفشکی
شکل 2- نمونه رگلاژ ترمز دستی کفشکی قدیمی
برای آشنایی بهتر به فیلم 1 توجه کنید.
عمل تنظیم ترمز دستی نوع کفشکی عموما از روش پیچ و مهره مطابق شکل 3 انجام میشود .
شکل 3- اهرم تنظیمکننده ترمز دستی
بسیاری از خودروها از اهرم تنظیم ترمز دستی (شکل 4) برای تنظیم خودکار ترمزهای اولیه (ترمز پایی هیدرولیک) استفاده میکنند.
شکل 4- اهرم تنظیم ترمز دستی
در صورت دستی بودن تنظیم ترمز، ابتدا در زیر خودرو، جک زده شده، پس از بلندشدن چرخ از زمین، پیچ تنظیم را میچرخانند تا کاسه چرخ با لنتها تماس بگیرد.
سپس کمی پیچ تنظیم را در جهت عکس پیچانده، در لحظه آستانه تماس لنت با کاسه چرخ، عمل تنظیم به پایان میرسد.
بیشتر خودروها از یک روش برای رگلاژ اتوماتیک ترمز دستی کفشکی استفاده میکنند در این روش، بهآرامی با دنده عقب حرکت کرده و اهرم ترمز دستی را بالا میکشیم.
سپس با دنده مستقیم حرکت کرده دوباره اهرم ترمز دستی کشیده میشود، این عمل آنقدر تکرار میشود تا ترمز تنظیم شود.
در شکل 5 چند نمونه از اهرمهای تنظیم ترمز دستی نشاندادهشده است.
شکل 5 – چند نمونه از اهرمهای تنظیم ترمز دستی
رگلاژ ترمز دستی از نوع دیسکی
باتوجهبه اینکه خودرو هایی که از ترمز دستی از نوع دیسکی استفاده میکنند نسبت به نوع کفشکی جدید تر میباشند . طراحی این نوع ترمز ها طوری است که تنظیمات ان به صورت اتوماتیک انجام شود.
مکانیزم ترمز دستی دیسکی در خودروها عموما از دو روش تبعیت میکند. شکل 6 و 7 این دو روش را نشان میدهد.
1- اورینگ 2- کالیپر 3- پیچ 4- اهرم اتصال به کابل ترمز دستی 5- مهره داخلی 6- لنت 7- دیسک 8- لنت 9- پیستون
شکل 6- مکانیزم ترمز دستی دیسکی از نوع پیچ و مهره
بهعنوانمثال در خودرو 207 ترمز دیسکی نمونهای از نوع پیچومهره است. اجزا و عملکرد این سیستم را در فیلم 4 مشاهده کنید
1- کالیپر ترمز 2- پیچ 3- اهرم ترمز دستی چرخ 4- ساچمه 5- سطح شیبدار تنظیمکننده 6- پیستون
شکل 7- مکانیزم ترمز دستی دیسکی از نوع ساچمه و سطح شیبدار
هر دو نوع اشاره شده از نوع تنظیم اتوماتیک هستند.
آزمایش سوئیچ (کلید برقی) چراغ ترمزدستی
با روشن شدن خودرو در زمان فعالشدن ترمز دستی، چراغ هشدار ترمز دستی (شکل 8) روی صفحه هشدار دهندة جلوی راننده روشن میشود، برای روشن شدن چراغ هشدار ترمز دستی، سوئیچ (کلید برقی) اتصال مدار را برقرار میکند و به راننده یادآوری میشود که ترمز دستی فعال است.
شکل 8- چراغ هشدار ترمز پارک در صفحه کیلومتر