روش نقشه‌خوانی خانواده پراید

پراید قدیمی

همانطور که در مقاله روش نقشه‌خوانی خانواده پژو بیان شد. یکی از مهمترین مهارت‌های مورد نیاز برای یک تعمیرکار برق خودرو توانایی نقشه‌خوانی الکتریکی است.
اگر تعمیرکار بر نقشه‌خوانی مسلط باشد میتواند عیوب الکتریکی خودرو را با سرعت و کیفیت بهتری یافته و آنها را تعمیر کند. محصولات شرکت سایپا در مجموعه خانواده پراید، شامل پراید، تیبا و ساینا از نظر الکتریکی نقشه‌های نزدیک به هم دارند. بنابراین با آشنایی با روش نقشه‌خوانی این خودروها میتوان عیوب را شناسایی کرد.
در مقاله  روش نقشه خوانی پراید ابتدا به بررسی روش نقشه‌ خوانی پراید قدیمی پرداخته میشود. این روش میتواند مقدمه‌ای برای آشنایی با نقشه‌خوانی خودرو‌های شرکت‌های کره‌ای مانند شرکت هیوندا و کیا باشد.

دوره آموزشی تنظیم موتور خودرو در دانشگاه صنعتی شریف

نقشه‌های پراید قدیمی

نقشه‌های الکتریکی پرایدهای قدیمی (کاربراتوری)  از نظر برخی موارد با خودروهای جدید متفاوت است بنابراین ابتدا بررسی این نقشه‌ها را شروع می‌کنیم. شکل 1 نمونه این نقشه‌ها را نشان می‌دهد.

1-بخش عنوان مدار 2- بخش مدار 3- بخش شکل کانکتورها
شکل 1- نمونه نقشه الکتریکی پراید قدیمی کاربراتوری

ملاحظه می‌شود نقشه از سه بخش تشکیل شده است. در بخش بالایی کد بخش و عنوان نقشه که در اینجا مدار سیستم شارژ و استارت است مشخص شده است.
در بخش دوم یا بخش اصلی نقشه شماتیک مدار نشان‌داده‌شده است. (درصورتی‌که مفهوم نقشه شماتیک را نمی‌دانید به مقاله روش نقشه‌خوانی خانواده پژو مراجعه کنید). بخش سوم شکل کانکتور‌ها و نحوه قرار گیری پین‌ها در کانکتور را معرفی کرده است.

نام قطعه در نقشه‌ خوانی پراید

در این نقشه‌ها نام قطعه در کنار شکل شماتیک آن درج شده است. شکل 2 نمونه‌ای از نام‌گذاری قطعات را نشان می‌دهد.

Battery: باتری
IG SW : سوئیچ اصلی
Starting motor : استارت
Fusiable link : فیوز سیمی
شکل 2- نحوه مشخص‌کردن نام قطعات در نقشه‌ خوانی پراید

کد کانکتور و رنگ سیم در نقشه‌ خوانی پراید

کد هر کانکتور در کنار آن کانکتور درج شده است. در نقشه‌های الکتریکی پراید برخلاف نقشه‌های خانواده پژو رنگ سیم در نقشه مشخص شده است. شکل 3 کد کانکتور و کد رنگ سیم را نشان داده است.

قرمز: کد رنگ سیم
آبی: کد کانکتور
شکل 3- نحوه نشان‌دادن کد کانکتور و رنگ سیم

شکل 4- معرفی کانکتور و پین‌های آن در بخش دوم و سوم نقشه

به‌عنوان‌مثال در این قسمت کانکتور آلترناتور مورد بررسی قرار گرفته است. ملاحظه می‌شود دو کانکتور به آلترناتور متصل است که با نام‌های A03 و A-02 معرفی شده اند. کانکتور A-02 دارای دو سیم به رنگ‌های BW ( سیاه با خط سفید) و BR ( سیاه با خط قرمز) نشان‌داده‌شده است. کانکتور A-03 از نوع کابل‌شو بوده و سیم آن سفید است. برای اطلاع از کدبندیی رنگ سیم به شکل 5 مراجعه کنید.

شکل 5- جدول کد رنگ سیم در نقشه‌ خوانی پراید

1-رنگ اصلی سیم 2- محل دسته سیم (در اینجا دسته سیم جلو خودرو) 3- کانکتور مادگی 4- کانکتور نری
شکل 6- مشخص‌کردن نری یا مادگی بودن کانکتور

تشخیص اینکه سیم در کدام دسته سیم قرارداد به فرایند عیب‌یابی کمک بسیاری می‌کند. همانطور که در شکل 6 نشان‌داده‌شده است کدی داخل علامت [] قرار گرفته است که دسته سیم موردنظر را معرفی می‌کند. جدول شکل 7 کدهای معرفی دسته سیم را نشان می‌دهد.

شکل 7- جدول معرفی دسته سیم و کد آن

فیوز

دو نوع فیوز در مدار پراید قدیمی وجود دارد. شکل 8 این دو نوع فیوز را نشان می‌دهد.

1-فیوز سیمی 2- فیوز جعبه فیوز داخل اتاق
شکل 8- نمایش انواع فیوز در مدار پراید قدیمی

برای فیوزهای، جعبه فیوز داخل اتاق نام فیوز و آمپر مصرفی فیوز مشخص شده است به‌عنوان نمونه فیوز داخل اتاق شکل 8 به فیوز موتور شناخته شده و آمپر پیوسته آن 10A است. درحالی‌که فیوز اصلی از نوع سیمی فقط سطح مقطع سیم بر حسب میلیمتر مربع (0.85) مشخص شده است

نمادهای اصلی در نقشه‌ خوانی پراید

تمامی نقشه‌ای شماتیک دارای نمادهای تخصصی هستند. بسیاری از این نمادها در شرکت‌های مختلف خودروساز نیز با هم مشابه هستند. شکل 9 نمادهای اصلی مورداستفاده در این نقشه را نشان می‌دهد.

1- باتری 2- اتصال بدنه 3- فیوز 4- فیوز سیمی 5- موتور الکتریکی
6- سیم‌پیچ 7- مقاومت 8- مقاومت متغیر 9- ترمیستور 10- دیود
11- خازن 12- ترانزیستور 13- پمپ 14- لامپ 15- بوق
16- بلندگو 17- فندک 18- گرم‌کن برقی 19- لامپ نشان‌دهنده 20- دیود زنر
شکل 9- نمادها و علائم استفاده شده در مدار

در نقشه‌های مدل پژو تمامی اجزا در یک صفحه مشخص می‌شود اما در این مدار ممکن است ادامه یک نقشه در صفحه دیگر مشاهده شود. در صورت وجود این مورد به‌صورت شکل 10 نشان داده می‌شود.

شکل 10- نحوه مشخص‌کردن ادامه صفحه نقشه در نقشه‌ خوانی پراید

باید به نقشه در صفحه با کد C مراجعه شود که مربوط به پشت آمپر است و سیم BR یعنی قهوه‌ای را در دسته سیم جلو پیدا کرد. (شکل 11)

شکل 11- ادامه نقشه در بخش C

باتوجه‌به شکل 11 ملاحظه می‌شود ادامه نقشه در صفحه مجموعه پست آمپر است و با پیگیری سیم قهوه‌ای که از الترناتور آمده است مشخص می‌شود که در داخل صفحه نشان‌دهنده‌ها به لامپ شارژ (که توان آن 4.3 وات است) متصل شده است.

نقشه‌های جانمایی و دسته سیم در نقشه‌ خوانی پراید

در این مدل نقشه دسته سیم به‌صورت مجزا مانند آنچه در مدل پژویی وجود دارد استفاده نمی‌شود بلکه فقط یک نقشه هم برای دسته سیم و هم برای جانمایی قطعات استفاده می‌شود. شکل 12 این نمونه را نشان می‌دهد.

1-نقشه مربوط است به خودرو چپ فرمان 2- کد کانکتور 3- محل قرارگرفتن اتصال بدنه
شکل 12- نقشه جانمایی پراید قدیمی

بررسی مدارهای خودروهای مختلف در دوره‌های آموزشی برق خودرو‌های داخلی به صورت بررسی عملی مدار روی خودرو انجام می شود.

نویسنده:مهندس بهروز خطیبی