نحوه یاتاقانگذاری موتور EF7
یاتاقان گذاری چیست؟ آیا به نحوه یاتاقان گذاری موتور EF7 آشنایی دارید؟ همانگونه که در مقاله “یاتاقان” ذکر شد، میزان لقی بین یاتاقانهای موتور باید بین0/02 تا 0/08 میلیمتر باشد. درصورتیکه این میان لقی کمتر از 0/02 میلیمتر باشد، فیلم روغن بین یاتاقان و محور میللنگ تشکیل نمیگردد و باعث سایش یاتاقان و میللنگ میشود.
چنانچه این مقدار لقی از 0/08 میلیمتر تجاوز کند، فیلم روغن تشکیل شده قادر به تحمل ضربات ناشی از احتراق سوخت و هوا نخواهد بود و با گسیخته شدن این فیلم روغن، تماس فلز یاتاقان و فلز محور میللنگ ایجاد میشود و نهایتا سایش و تخریب یاتاقانها و محورهای میللنگ را به دنبال خواهد داشت.
بدین منظور در قسمت پشت ياتاقان عباراتی نوشته شده است كه به شرح ذيل میباشد:
- STD : به معنی استاندارد بوده و بدين منظور است كه ميل لنگ استاندارد است و محور آن توسط دستگاه ميل لنگ تراش تراشيده نشده است.
- 010 : تعمير اول يعنی ميل لنگ يك بار به ضخامت يك صدم اینچ یا 0/25 میلیمتر تراشيده شده است و میل لنگ تعمیر اول نامیده میشود.
- 020 : تعمير دوم يعنی ميل لنگ يك بار به ضخامت دو صدم اینچ یا 0/5 میلی متر يا دوبار و هربار به ضخامت یک صدم اینچ متر یا 0/25 میلیمتر تراشيده شده است. اعداد فوق به صورت030 و 040 وجود داشته و بيان كننده عمق تراش محور ميل لنگ می باشد. چنانچه ميل لنگ به تراش 040 یا یک میلیمتر یا تعمیر چهارم برسد، بايد ميل لنگ را تعويض نمود.
در موتورهای امروزی میزان لقی بین میللنگ و یاتاقانها کاهش یافته است به نحوی که در موتور EF7 این میزان لقی تقریبا بین 0/02 تا 0/06 است که نشان از دقت و تکنولوژی بالاتر در طراحی و تولید این موتور میباشد.
از اینرو به منظور سهولت در انتخاب یاتاقان مناسب، لبه یاتاقانها را مطابق شکل 1 رنگآمیزی میکنند تا بتوان با سهولت بیشتر، سرعت زیادتر و خطای کمتر نسبت به انتخاب یاتاقان مناسب یا اصطلاحا یاتاقانگذاری در فرآیند تعمیرات موتور اقدام کرد.
شکل1-رنگآمیزی یاتاقانها برای سهولت در یاتاقانگذاری موتور EF7
توجه 1:
میزان لقی طولی مجاز میللنگ بین 0/07 تا 0/27 میلیمتر میباشد.
نحوه انتخاب یاتاقان با استفاده از پلاستیکگیج:
توجه 2:
میزان لقی شعاعی مجاز بین میللنگ و یاتاقانهای ثابت بین 0/026 تا 0/066 میلیمتر میباشد
توجه 3:
یاتاقانهای متحرک یا یاتاقانهای شاتون فقط دارای یک رنگ و اندازه هستند.
درصورتیکه یاتاقان خراب باشد، لقی بین یاتاقان و میللنگ خارج از محدوده مجاز باشد یا میللنگ تعویض شده باشد باید یک دست یاتاقان استاندارد مورد استفاده قرار گیرد. نیمیاتاقانهای ثابت سمت کپه یاتاقان در موتور EF7 در سه رنگ و اندازه مطابق جدول 1 میباشند.
جدول 1-نیمیاتاقانهای سمت کپهیاتاقان ثابت موتور EF7
مطابق شکل2 بر روی لنگ شماره یک میللنگ کدی درج میشود که در این شکل عبارت BAAAB>B درج شده است که بیانگر یاتاقاگذاری نیمیاتاقانهای ثابت سمت کپهیاتاقان از چپ به راست(یعنی اولین حروف سمت چپ نوع نیمیاتاقان سمت کپهیاتاقان شماره یک را نشان میدهد) میباشد.
توجه 4:
شمارهبندی سیلندرها و یاتاقانها در موتور EF7 از سمت تسمهتایم انجام میشود.
شکل 2-کد یاتاقانگذاری استاندارد درج شده بر روی لنگ شماره یک میللنگ موتور EF7
برای یاتاقانگذاری نیمیاتاقانهای ثابت سمت کپه یاتاقان شکل فوق میتوان مطابق جدول 2 اقدام کرد.
جدول 2-نحوه انتخاب نیمیاتاقانهای سمت کپه یاتاقان شکل فوق
پس از انتخاب نیمیاتاقان موردنظر، باید با استفاده از پلاستیکگیج میزان لقی بین میللنگ و یاتاقانهای ثابت را اندازهگیری کرد. پلاستیکگیج(چنانچه نحوه کار با پلاستیکگیج را نمیدانید این مقاله “پلاستیگیج” را مطالعه کنید) را در به اندازه کافی ببرید و در محل مناسب قرار دهید و پیچهای کپهیاتاقانها را با روش، گشتاور و زاویه مجاز سفت کنید و بدون اینکه میللنگ دوران کند میزان لهیدگی پلاستیکگیج را اندازهگیری کنید. در صورتیکه لقی در محدوده مجاز نباشد از یاتاقانانهای تعمیری مطابق جدول 3 استفاده کنید.
جدول 3-نیمیاتاقانهای تعمیری سمت کپهیاتاقان ثابت موتور EF7
پس از انتخاب یاتاقان تعمیری موردنظر، با نصب یاتاقانهای انتخاب شده، مجددا با پلاستیکگیج میزان لقی بین میللنگ و یاتاقان را اندازهگیری کنید، چنانچه میزان لقی در محدوده مجاز باشد یاتاقانهای انتخاب شده درست میباشد، در غیر اینصورت باید از یاتاقان تعمیری نازکتر یا ضخیمتر استفاده کرد تا لقی در محدوده مجاز قرار گیرد.
چنانچه با استفاده از یاتاقانهای تعمیری، لقی در محدوده مجاز قرار نگرفت، باید نسبت به تعویض میللنگ اقدام کرد. درصورتیکه با تعویض میللنگ هم لقی در محدوده مجاز قرار نگرفت باید نسبت به تعویض بلوک سیلندر قاب نردبانی پایین نیز اقدام کرد.