اجزاء پمپ بنزین
پمپ بنزین برقی عملگری است که با دستور واحد کنترل سیستم انژکتور عمل کرده و وظیفه آن ارسال بنزین پرفشار به ریل سوخت می باشد.
مطابق شکل 1، این پمپ از دو قسمت اصلی موتور الکتریکی و پمپ غلتکی تشکیل شده است.
1: ورودی بنزین 2: مجرای ورودی پمپ غلتکی 3: پوسته خارجی پمپ غلتکی
4: کوپلینگ دو شاخه ای محرک پمپ از موتور الکتریکی 5: قطب آهنربای دائمی 6: سیم پیچ آرمیچر موتور الکتریکی
7: زغال موتور الکتریکی 8: ترمینال الکتریکی 9: سوپاپ یکطرفه
10: خروجی بنزین از پمپ و موتور الکتریکی 11: سوپاپ اطمینان یا سوپاپ کنترل فشار 12: محفظه آلومینیومی
13: روتور پمپ 14: محدود کننده حرکت محوری روتور پمپ 15: مجرای خروجی پمپ
16: آرمیچر 17: بدنه خارجی موتور الکتریکی
18: کلکتور یا کموتاتور موتور آرمیچر 19: اورینگ 20: محور راهنمای آرمیچر موتور الکتریکی و روتور پمپ غلتکی
شکل 1 : پمپ بنزین برقی سیستم انژکتور
هنگامی که واحد کنترل سیستم انژکتور، دستور راه اندازی پمپبنزین را صادر کند، جریان برق از رله پمپ بنزین (رله دوبل) به طور مستقیم وارد پمپ بنزین شده و با عبور جریان برق از سیم پیچ آرمیچر (6)، موتور الکتریکی شروع به دوران می کند. از آنجایی که انتهای آرمیچر توسط کوپلینگ دو شاخه ای (4) با روتور پمپ غلتکی (13) درگیر می باشد، حرکت دورانی به روتور پمپ غلتکی منتقل می شود.
با شروع به کار موتور الکتریکی و پمپ غلتکی، در اثر نیروی گریز از مرکز اعمالی به غلتک ها، غلتک ها به دیواره داخلی پوسته خارجی پمپ غلتکی نیرو وارد کرده و بنابراین فضای کاملاً آب بندی شده ای بین غلتک ها و دیواره داخلی ایجاد می شود.
دوره آموزشی انژکتور خودروهای داخلی با مدرک معتبر از دانشگاه صنعتی شریف
مطابق شکل 2، با دوران روتور پمپ غلتکی و به دلیل خارج از مرکز بودن روتور نسبت به پوسته خارجی پمپ، همواره در قسمت2 افزایش حجم بوجود می آید. بنابراین در این منطقه، فشار کاهش یافته و سوخت تحت فشار جو، از باک بنزین به این منطقه رانده می شود.
1: پوسته خارجی پمپ غلتکی 2: محفظه مکشی پمپ 3: مجرای ورودی بنزین به پمپ
4: بوش به منظور یاتاقان بندی روتور پمپ 5: شیار محرک روتور که کوپلینگ دوشاخه ای آرمیچر درون آن قرار می گیرد
شکل 2 : مرحله مکش و تولید فشار
بنزینی که بین دو غلتک قرار می گیرد، مطابق شکل 3، در مراحل بعدی دچار کاهش حجم تدریجی شده و بنابراین به تدریج فشار آن افزایش می یابد تا سرانجام از طریق مجرای 4 از مجرای خروجی پمپ، خارج شود. بنزین پس از تحت فشار قرار گرفتن بوسیله پمپ غلتکی، از شیارهای آرمیچر عبور کرده و ضمن خنک کاری پمپ بنزین، از مجرای خروجی موتور الکتریکی خارج می شود.
1: روتور 2: غلتک فولادی 3: تخلیه سوخت 4: مجرای خروجی مرکزی پمپ
شکل 3: مرحله تراکم و تخلیه
بنزین خروجی از پمپبنزین پس از عبور از فیلتر وارد ریل سوخت می شود. برای آنکه اختلتف فشار درون ریل و مانیفولد هوا، در حدود 3 بار ثابت نگه داشته شود از یک رگولاتور در انتهای ریل سوخت استفاده می شود. برای جلوگیری از افزایش فشار ناگهانی و آسیب دیدن پمپبنزین، از سوپاپ اطمینان یا سوپاپ کنترل فشار (قطعه 11 در شکل 1) نیز استفاده می شود.
زمانی که فشار بنزین خروجی از پمپ بیش از حد مجاز شود، سوپاپ کنترل فشار (11) باز شده و مجرای ورودی و خروجی پمپ به هم وصل می شود. بنابراین از اعمال بار بیش از حد به پمپ و موتور الکتریکی که منجر به سوختن موتور الکتریکی می شود جلوگیری به عمل می آید. لازم به ذکر است که در بعضی از پمپ بنزین ها، سوپاپ کنترل فشار (11) عمل رگلاتور روی ریل سوخت را نیز انجام می دهد. در این پمپ ها، روی ریل سوخت، رگولاتور کنترل فشار نصب نمی گردد.
یک سوپاپ یکطرفه (قطعه 9 شکل 1) روی مجرای خروجی پمپ بنزین نصب شده است. هنگامی که سوئیچ جرقه روشن شده و پمپ بنزین عمل می کند، فشار بنزین خروجی از پمپ بر نیروی فنر پشت سوپاپ یکطرفه غلبه کرده و سوپاپ یکطرفه از جای خود بلند می شود و بنابراین سوخت اجازه خروج پیدا می کند. ولی هنگامی که سوئیچ خاموش شده و پمپ بنزین از کار می افتد، بنزین موجود در ریل سوخت (تحت فشار 3 بار) تمایل به برگشت به باک دارد. در این حالت نیروی فنر و نیروی سوخت برگشتی از ریل با هم جمع شده و سوپاپ یکطرفه را می بندد. بدین ترتیب سوخت اجازه برگشت به باک را پیدا نمی کند.
این عمل باعث می شود که ریل سوخت همواره از بنزین با فشار تقریبی 3 بار مملو باشد. بدین ترتیب نقطه جوش بنزین نیز افزایش یافته و از ایجاد قفل گازی در لوله های بنزین و ریل سوخت جلوگیری می شود. ضمن آنکه برای راه اندازی مجدد خودرو، موتور به راحتی روشن می شود و نیاز به استارت زدن طولانی مدت نمی باشد. در صورتی که اگر سوپاپ یکطرفه نباشد و یا معیوب شود، برای راه اندازی مجدد موتور نیاز به استارت زدن طولانی خواهد بود و موتور به سرعت روشن نمی شود.
از پمپ های دنده داخلی و پروانه ای (محیطی) نیز به عنوان پمپ بنزین استفاده می شود. شکل 4، سه نوع پمپ غلتکی، دنده داخلی و پروانه ای (محیطی) را نشان می دهد.
نحوه عملکرد پمپ دنده داخلی مانند پمپ غلتکی میباشد با این تفاوت که سر و صدای پمپ دنده داخلی کمتر بوده و عمر آن بیشتر می باشد. ولی پمپ پروانهای یا محیطی، قابلیت تولید فشار کمتری نسبت به نوع غلتکی یا دنده داخلی دارد.
a: پمپ بنزین نوع غلتکی b : پمپ بنزین نوع دنده داخلی c : پمپ بنزین نوع پروانه ای یا محیطی
شکل 4 : انواع پمپبنزین
شکل 5، پمپبنزین نوع پروانه ای (محیطی) را با جزئیات بیشتر نشان می دهد. در شکل 6 نیز پروانه پمپ ملاحظه می گردد.
1: سوپاپ یکطرفه 2: سوپاپ کنترل فشار یا سوپاپ اطمینان 3: زغال 4: آرمیچر
5: قطب آهنربای دائم 6: پروانه 7: فیلتر قبل از پمپ
شکل 5: پمپبنزین نوع پروانه ای یا محیطی