آپدیت 1402/05/28
تشخیص رنگشدگی با قلم مگنت
ابزار نقش بسیار مهم و حیاتی در تمامی فرایندهای سرویس، نگهداری و تعمیر دارد. شغل کارشناسی خودرو یا همان تشخیص رنگ خودرو نیز از این امر مستثنی نیست در مقاله دستگاه ضخامت سنج رنگ خودرو در مورد انواع این دستگاه مطالب بیان شد. در این مقاله نحوه کاربری قلم مگنت تشریح خواهد شد.
قلم مگنت
شاید بتوان گفت ارزانترین نوع ابزار برای تشخیص ضخامت رنگ، قلم مگنت یا مگنتی است. با کمک این ابزار ساده و کاربردی میتوان ضخامت رنگ در قسمتهای مختلف فلزی را بررسی کرد. شکل 1 نمونهای از این قلم را نشان میدهد
شکل 1- نمونه قلم مگنت ضخامت سنج
همانطور که مشاهده میشود این دستگاه با نام Auto lack test یا Auto lake test یا Paint Thickness meter یا Paint thickness tester یا Car paint tester شناخته میشود. شکل 2 اجزا عمومی این قلم را مشخص میکند.
شکل 2- اجزا عمومی قلم مگنت
بدنه و درپوشها
شکل 3 اجزا بیرونی قلم را معرفی میکند.
1- درپوش مگنت 2- بدنه 3- درپوش محل تنظیم
شکل 3- معرفی اجزا ظاهری قلم مگنت
درپوشها در ظاهر کاری انجام نمیدهند؛ اما درپوشهای جلو که از بخش مگنت محافظت میکند اهمیت فراوانی دارند. چون باید از برخورد با قطعات مخصوصاً قطعات فلزی دور نگهداشت شود. بدنه قلم نیز به این دلیل اهمیت دارد که راهنمای کاربری خط کش معمولاً روی بدنه درج میشود
مجموعه خط کش و مگنت
وظیفه اصلی عملکرد سیستم را این دو عضو مهم بر عهده دارند شکل 4 این اجزا را نشان میدهد.
1- مگنت 2- خط کش مدرج
شکل 4- مجموعه خط کش و مگنت
خط کش معمولاً دارای دو نوع درجه بندی است. یک نوع عدد ساده (به عنوان مثال از 1 تا 10) و دیگری بر حسب میکرومتر (mµ). برای سهولت خواندن خط کش در برخی قلمها ان را رنگ بندی نیز میکنند
نکته مهم: رنگبندی و شمارهگذاری ساده در قلمها از استانداردهای شرکتی تبعیت میکند؛ بنابراین ممکن است مفهوم رنگها در یکقلم با قلم دیگر متفاوت باشد. ملاک اصلی اعداد بر حسب میکرومتر است.
فنر و پیچ تنظیم
دقت هر قلم وابسته بهدقت این دو عضو مهم است. با کمک پیچومهره تنظیم میزان کشش فنر تغییر میکند و به عبارت ساده با رگلاژ پیچ میتوان به تلرانس دقیقتری دست پیدا کرد. شکل 5 این دو عضو را نشان میدهد.
1- فنر 2- پیچ تنظیم
شکل 5- مجموعه فنر و پیچ تنظیم
نکته: پیشنهاد میشود هر چند ماه یکبار (متناسب با میزان استفاده) کشش فنر بررسی و در صورت لزوم تنظیم شود. این بررسی میتواند از مقایسه عملکرد قلم مگنت با تستر دیجیتال حاصل شود.
روش استفاده از قلم مگنت
باید توجه داشت دقت قلم هیچگاه بهاندازه تسترهای دیجیتالی نخواهد بود؛ بنابراین در جایی که حساسیت بیشتری مدنظر است باید از تسترهای دیجیتالی استفاده کرد.
نکته: باتوجهبه تفاوت در رنگبندی و کدبندی خطکشها حتماً به راهنمای کاربری قلم پیش از استفاده توجه کنید.
نظر به اینکه ضخامت رنگ استاندارد در خودرو های داخلی معمولاً بین 75 الی 120 میکرون است و در مورد خودرو های خارجی محدوده 100 الی 200 میکرون متداولتر است توجه شود این تفاوت در هنگام استفاده از قلم لحاظ شود.
در تصادفهای شدید که بدنه دچار صدمات زیادی میشود گاهی نقاطی از بدنه خودرو دفرمه (مچاله) شده و عملاً صافکار بدنه امکان صافکردن سطح فلز همانند بدنه فابریکی و کارخانه را ندارد به همین دلیل نقاش از بتونه استفاده میکند. در یک صافکاری و نقاشی مناسب تمامی انحناهای بدنه بعد از فرایند صافکاری باید مشابه باحالت قبل از صافکاری باشد. استفاده از بتونه موجب افزایش ضخامت مواد روی سطح فلز می شود. به همبن دلیل شدت جذب مغناطیس نوک مگنت در این نواحی کاهش مییابد و خط کش مدرج عدد کمتری را نشان خواهد داد. به عبارت ساده متناسب با نوع فعالیت انجام شده روی بدنه و مقدار و فرم رنگزدن، میزان بتونه موردنیاز برای فرایند صافکاری لایه غیرفلزی روی بدنه افزایش مییابد. در نتیجه مگنت زودتر از بدنه جدا میشود. معمولاً سادهترین رنگکردن مجدد در خودروهای ایرانی از محدود 150 میکرومتر شروع شده و به محدوده 500 میکرومتر (در صورت استفاده بیش از حد از بتونه) ختم میشود. شکل 6 نمونهای از روش میزان بلندشدن خط کش را نشان میدهد.
1- ضخامت بیش از 520 میکرومتر = 2 لایه رنگ + بتونه بسیار زیاد
2- ضخامت بین 300 تا 520 = بتونه + 2 لایه رنگ
3- ضخامت بین 200 تا 300 میکرومتر = 2 لایه رنگ
4- ضخامت بین 100 تا 200 میکرومتر = رنگ کارخانهای
5- ضخامت تا 100 میکرومتر =رنگ بدون پوششدهی اولیه
نکته: از قلم مگنت برای بررسی نقاطی که آلیاژ آهن یا فولادی نیست نمیتوان استفاده کرد.
بسیار مهم: باتوجهبه تنوع قلمهای موجود در بازار، انتخاب برند اهمیت فراوانی در عملکرد بررسی و کارشناسی خودرو خواهد داشت. میتوانید، تجهیزات مناسب را در خودرومتر بیابید.
معمولاً کارشناسان خودرو در زمان بررسی بدنه، نقاطی که احتمال میدهند صافکاری یا نقاشی شده است مورد بررسی قرار میدهند و این کار را در دو مرحله انجام میدهند، بار اول بهسرعت نواحی مختلف را کنترل میکنند. در کنترل اولیه، خیلی به اعداد روی مگنت توجه نمیکنند فقط تفاوت میزان بلندشدن خط کش را بهصورت کلی مدنظر قرار میدهند. درصورتیکه نقاطی از بدنه را در مرحله اول مشکوک به نظر برسد بسته به قیمت خودرو با همان قلم مگنت و یا تستر دیجیتال بررسی مجدد انجام خواهد داد. در کلاسهای آموزشی تشخیص رنگ خودرو، این فرایند زیر نظر اساتید مجرب بهصورت عملی روی خودروهای مختلف در دانشگاه شریف انجام میشود.
نویسنده : مهندس بهروز خطیبی