سگدست

 انواع و علائم خرابی آن

در مکانیزم‌های تعلیق مستقل عقب و جلو از نوع طبق‌دار دوبل(Double Wishbone)، مک‌فرسون(McPherson) و چندمیله‌ای(Multi-Link) به قطعه‌ای که چرخ بر روی آن نصب می‌گردد و یکی از اعضای مکانیزم تعلیق نیز می‌باشد و از طرفی مکانیزم فرمان نیز به آن متصل می‌شود سگدست یا Knuckle Arm گفته می‌شود. شکل 1 نمای ظاهری آن را نشان می‌دهد.

شکل1- نمای ظاهری

وظیفه سگدست

دارای وظایفی به شرح ذیل می‌باشد:

• نصب مجموعه چرخ بر روی آن
• ایجاد امکان فرمان‌پذیری چرخ‌های جلو
• اتصال چرخ به مکانیزم تعلیق
• ایجاد امکان حرکت عمودی چرخ
• ایجاد امکان تغییر زوایای چرخ
• ایجاد امکان اتصال مکانیزم فرمان به مکانیزم تعلیق

انواع سگدست:

شکل و نحوه عمکلرد این قطعه به نوع مکانیزم تعلیق بستگی دارد ولی به طور کلی در مکانیزم‌های تعلیق طبق‌دار دوبل و چندمیله‌ای یک قطعه کاملا مجزا می‌باشد در حالیکه در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون هم به صورت قطعه‌ای مجزا و هم به صورت یکپارچه با بدنه کمک فنر طراحی و عرضه می‌گردد که شرح آن در ذیل ذکر گردیده است.

سگدست در مکانیزم تعلیق طبق‌دار دوبل:

در شکل 2 که شماتیک دو بعدی مکانیزم تعلیق طبق‌دار دوبل می‌باشد، نحوه و محل قرارگیری آن را به وضوح نشان داده است.

1- طبق بالا 2- طبق پایین 3- سگدست 4- چرخ
شکل 2- نحوه و محل استقرارسگدست در شماتیک دوبعدی مکانیزم طبق دار دوبل ساده

نوع ساده شده این مکانیزم که تقریباً یک مکانیزم چهار میله ای می باشد، در تعلیق جلوی خودرو رنو5 ، تعلیق جلوی وانت نیسان، چهار چرخ هوندا سیویک، هوندا آکورد، هیوندای جنسیس و تعلیق جلوی مدل های متعددی از شورلت استفاده شده است. مطابق شکل 3 در این مکانیزم، سگدست توسط دو سیبک به طبق‌های بالا و پایین متصل می‌شود.

1- مفصل یا سیبک طبق بالا به سگدست 2- میله یا فنر پیچشی 3- محل اتصال فنر پیچشی به بدنه خودرو 4- محور چرخ  5- مفصل یا سیبک طبق پایین به سگدست 6- محل لولا شدن طبق بالا در بدنة خودرو 7- طبق بالا 8- طبق پایین 9- مفصل طبق پایین به بدنه خودرو 10- میله کنترل نیروهای طولی
شکل 3- محل و نحوه قرارگیری‌سگدست در مکانیزم تعلیق طبق دار دوبل به همراه فنر پیچشی که به صورت طولی نصب شده است

شکل 4 نیز استفاده از مکانیزم تعلیق طبق‌دار دوبل در تعلیق جلوی خودروی چند منظوره (SUV) یا Off Road سری M مرسدس بنز نشان می‌دهد که محل و نحوه استقرار‌سگدست در آن دیده می‌شود.

1- طبق پایین 2- فنر پیچشی 3- محل اتصال فنر پیچشی به بدنه خودرو 4- رام 5- طبق بالا 6- جعبه فرمان چرخ دنده شانه‌ای 7- کمک فنر 8- محل اتصال طبق بالا به بدنه خودرو 9- میله ضدغلتش
فلش جهت رو به جلوی خودرو را نشان می‌دهد.
شکل 4 -نحوه استقرار‌سگدست در مکانیزم تعلیق طبق دار دوبل خودروی چند منظوره(SUV) یا off Road سری M مرسدس بنز

سگدست در مکانیزم تعلیق چندمیله‌ای:

در شکل 5 که نوع پیشرفته‌ی مکانیزم تعلیق طبق‌دار دوبل، که به مکانیزم تعلیق چند میله‌ای (Multi Link) معروف است را نشان می‌دهد و نحوه استقرار سگدست در آن را نشان می‌دهد. این مکانیزم تعلیق در تعلیق عقب محرک خودرو BMW سری 5 و 7، Quattro4Audi A ، Ford Werke AG، بسیاری از مدل های مرسدس بنز، و هیوندای سانتافه مورد استفاده قرار گرفته است.

1- رام 2- محل اتصال رام به بدنه خودرو 3- تکیه گاه دیفرانسیل به رام 4- دیفرانسیل 5- طبق پایین 6- میله پاندولی میله ضد غلتش 7- طبق بالا 8- طبق پایین9- میله واسطه بین طبق پایین و سگدست 10- محل مفصل طبق پایین روی رام 11- محل اتصال فنر و کمک فنرل به سگدست
شکل 5- نحوه استقرارسگدست در مکانیزم چند میله‌ای درتعلیق عقب خودروBMW سری5(1996, 39E)

سگدست در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون:

در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون، سگدست می‌تواند قطعه‌ای مجزا باشد که توسط پیچ و مهره به بدنه کمک فنر متصل شود و یا اینکه به صورت یکپارچه با بدنه کمک فنر طراحی و عرضه گردد.

سگدست یکپارچه با بدنه کمک فنر در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون:

شکل 6 نحوه استقرار این قطعه در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون را نشان می‌دهد. همانگونه که در این شکل ملاحظه می‌گردد، مکانیزم تعلیق مک‌فرسون در واقع ساده شده‌ی مکانیزم تعلیق طبق‌دار دوبل می‌باشد به نحوی که طول طبق بالا صفر شده است و فنر و کمک فنر در یک واحد بر روی سگدست نصب شده است و بخش بالایی فنر و کمک فنر زیر بدنه خودرو نصب می‌گردد. لازم به ذکر است که در این طرح سگدست با پوسته کمک فنر به صورت یکپارچه ساخته شده است یه به صورت پرسی به هم متصل شده‌اند. از این طرح در خودروهای 3BMW Roadster Z، پژو 405 ، 206 ، پارس، سمند، پراید، ریو، پیکان، هیوندای ورنا، آوانته، سوناتا، اپتیما، سانتافه، فولکس واگن گلف و غیره نیز استفاده شده است .

1- جعبه فرمان دنده شانه‌ای 2- گردگیر و محدود کننده کورس نهایی فنر و کمک فنر 3- مجموعه محور چرخ  4- طبق یا بازوی کنترلی نیروهای عرضی و طولی 5- مفصل انتهایی طبق 6- میله ضد غلتش 7- رام 8- فنر مارپیچ 9- کمک فنر
شکل 6 -محل استقرارسگدست در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون در تعلیق جلوی خودروی BMW

سگدست مجزا در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون:

شکل 7 نیز نقشه انفجاری مکانیزم تعلیق مک‌فرسون و محل نصب سگدست را به وضوح نشان می‌دهد. همانگونه که قابل ملاحظه می‌باشد، در این طرح این قطعه توسط پیچ به مجموعه فنر و کمک فنر متصل می‌گردد.

شکل 7- محل قرارگیری‌سگدست در مکانیزم تعلیق مک‌فرسون

 علائم خرابی و عیب‌یابی سگدست:

عیوب این قطعه عمدتا ناشی از برخورد شدید چرخ به موانع سخت و ناگهانی موجود در جاده می‌باشد که باعث شکستن، کج شدن، تاب برداشتن، ترک خوردن و معیوب شدن محل استقرار بلبرینگ چرخ، سیبک‎‌ها و پیچ و مهره‌ها می‌شود، که در این صورت عیوبی همچون سایش نامتقارن و سریع آج تایر، گیجی فرمان و ناپایداری خودرو را در پی خواهد داشت که در اینصورت باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد.