پلوس

محوری که قدرت را از دیفرانسیل دریافت کرده و به چرخ‌های محرک تحویل می‌دهد را پلوس گویند. که ساختمان آن با توجه به مستقل یا یکپارچه بودن مکانیزم تعلیق و همچنین فرمان پذیر بودن یا فرمان پذیر نبودن متفاوت می‌باشد:

 پلوس مکانیزم تعلیق یکپارچه فرمان ناپذیر:

در مکانیزم تعلیق یکپارچه فرمان ناپذیر که در واقع مکانیزم تعلیق یکپارچه عقب خودرو می‌باشد از سه طرح به شرح ذیل استفاده می‌شود:

• پلوس نیمه شناور

شکل زیر پلوس‌نیمه شناور که در مکانیزم تعلیق یکپارچه عقب خودرو مورد استفاده قرار گرفته است را نشان می‌دهد.

پلوس‌نیمه شناور

شکل زیر نحوه استقرار پلوس‌نیمه شناور آن در پوسته دیفرانسیل و تحمل نیرو و گشتاور را نشان می‌دهد.

نحوه استقرار پلوس‌نیمه شناور در پوسته دیفرانسیل

همانگونه که ملاحظه می‌شود پوسته دیفرانسیل تشکیل دهنده مکانیزم تعلیق یکپارچه می‌باشد و پلوس‌نیمه شناور  درون آن استقرار یافته است. این پلوس که در واقع قدیمی‌ترین نوع  می‌باشد دارای یک بلبرینگ یا رولبرینگ در پوسته دیفرانسیل است که نیروها و گشتاورهای ذیل را تحمل می‌کند:

1. گشتاور پیچشی: این گشتاور پیچشی ناشی از قدرت خروجی دیفرانسیل می‌باشد که توسط پلوس به چرخ‌های محرک منتقل می‌شود.
2. گشتاور خمشی ناشی از نیروی وزن: نیروی وزن خودور باعث ایجاد گشتاور خمشی در پلوس می‌شود که طبیعتا عمر آن را کاهش می‌دهد.
3. گشتاور خمشی ناشی از نیروی عرضی: هنگام حرکت خودرو در پیچ جاده نیروی جانب مرکز یا گریز از مرکز تولید و از طریق چرخ‌ها به آن اعمال می‌گردد.

• پلوس‌سه چهارم شناور

شکل ظاهری آن با پلوس‌نیمه شناور تفاوت زیادی ندارد ولی نحوه یاتاقان بندی آن با توجه به شکل زیر متفاوت می‌باشد.

یاتاقان بندی پلوس‌سه چهارم شناور

همانگونه که ملاحظه می‌شود در یاتاقان‌بندی نوع سه چهارم شناور، بلبرینگ یا رولبرینگ بین پوسته بیرونی دیفرانسیل و چرخ واقع شده است و این موضوع باعث شده است که نیروی وزن به این نوع وارد نشده و نیروی وزن خودرو توسط پوسته دیفرانسیل تحمل شود. بنابراین پلوس‌سه چهارم شناور فقط گشتاورها و نیروهای زیر را تحمل خواهد کرد:

1. گشتاور پیچشی: این گشتاور پیچشی ناشی از قدرت خروجی دیفرانسیل می‌باشد که توسط پلوس به چرخ‌های محرک منتقل می‌شود.
2. گشتاور خمشی ناشی از نیروی عرضی: هنگام حرکت خودرو در پیچ جاده نیروی جانب مرکز یا گریز از مرکز تولید می‌شود که از طریق چرخ‌ها به آن اعمال می‌شود.

•  پلوس‌تمام شناور

شکل ظاهری آن نیز با پلوس‌های نیمه شناور و سه چهارم شناور تفاوت زیادی ندارد ولی یاتاقان‌بندی آن مطابق شکل زیر متفاوت می‌باشد.

یاتاقان بندی پلوس‌تمام شناور

همانگونه که در شکل بالا ملاحظه می‌شود، یاتاقان‌بندی پلوس تمامش شناور به صورت دو ردیفه بین بخش خارجی پوسته دیفرانسیل و چرخ قرار گرفته است و این موضوع باعث شده  که این نوع گشتاور نیروی پیچشی به شرح ذیل را تحمل نماید:

1. گشتاور پیچشی: این گشتاور پیچشی ناشی از قدرت خروجی دیفرانسیل می‌باشد که توسط پلوس به چرخ‌های محرک منتقل می‌شود.

 پلوس مکانیزم تعلیق یکپارچه فرمان پذیر:

مکانیزم تعلیق برخی خودروها همچون خودروهای Off Road، نظامی و غیره مانند نیسان پاترول، جیپ و … که از نوع یکپارچه می‌باشند و الزاما باید فرمان‌پذیر نیز باشند و از طرفی به دلیل ارتقای قابلیت مانورپذیری آنها چرخ‌های جلو را محرک نیز در نظر می‌گیرند، ناچارا مجهز به پلوس می‌باشند که به دلیل فرمان‌پذیری چرخ‌های جلو، پلوس این چرخ‌ها به چهار شاخه یا مفصل صلیبی همانند شکل زیر مجهز می‌باشند.

پلوس‌مکانیزم تعلیق یکپارچه جلوی فرمان پذیر و محرک

شکل زیر نیز اجزای باز شده این نوع پلوس را نشان می‌دهد:

اجزای باز شده پلوس‌مکانیزم تعلیق یکپارچه جلوی فرمان پذیر و محرک

 پلوس مکانیزم تعلیق مستقل:

در خودروهای امروزی و بخصوص خودروهای سواری از مکانیزم تعلیق یکپارچه استفاده نمی‌شود و عمدتا به مکانیزم تعلیق مستقل مجهز می‌باشند. شکل زیر تعلیق مستقل و محرک عقب یک خودرو را نشان می‌دهد.

مکانیزم تعلیق مستقل و محرک عقب

شکل زیر مکانیز تعلیق مستقل و محرک جلوی خودرو را نشان می‌دهد.

مکانیزم تعلیق مستقل و محرک جلو

صرفنظر از محرک عقب یا محرک جلو بودن خودرو، در این نوع مکانیزم‌ها از پلوس‌های با مفصل سرعت ثابت(Constant Velocity Joint) استفاده می‌شود تا عیب بزرگ تغییر سرعت زاویه‌ای مکانیزم‌های چهار شاخه‌ای را حذف کند و بنابراین میزان ارتعاش تولیدی نیز به حداقل ممکن برسد. شکل زیر نوع مجهز به مفصل سرعت ثابت را نشان می‌دهد.

پلوس‌کوتاه مجهز به مفصل سرعت ثابت

درصورتیکه دیفرانسیل دقیقا روی محور طولی خودرو قرار گیرد طول پلوس سمت چپ و راست با هم برابر است ولی چنانچه دیفرانسیل در محور طولی خودرو واقع نشود، مطابق شکل زیر طول یکی از پلوس‌ها بلندتر می‌باشد.

پلوس‌کوتاه و بلند مجهز به مفصل سرعت ثابت

اجزای پلوس

شکل زیر اجزای بکار رفته در یک پلوس‌مکانیزم تعلیق مستقل را نشان می‌دهد

1-مفصل کروی برای تغییر زاویه‌پلوس  2-محور‌پلوس 3-مفصل سه شاخه‌ای برای تغییر زاویه و تغییر طول‌پلوس 4-گردگیر 5-هزارخار اتصال پلوس به توپی چرخ 6-هزارخار اتصال پلوس به چرخ دنده سرپلوس داخل هوزینگ دیفرانسیل
اجزای‌پلوس مکانیزم تعلیق مستقل

مفصل کروی سرعت ثابت برای تغییر زاویه

شکل زیر مفصل سرعت ثابت کروی را نشان می‌دهد. از این مفصل در بخشی از پلوس که نزدیک به چرخ است استفاده می‌شود و وظیفه آن امکان تغییر زاویه و چرخ به منظور بالا و پایین رفتن تایر و فرمان گرفتن چرخ می‌باشد.

1-پوسته یا مشعلی 2-ساچمه 3-قفسه ساچمه ها 4-توپی یا ستاره ای 5-هزارخار اتصال پلوس به توپی چرخ 6-محور پلوس
اجزای مفصل کروی سرعت ثابت

بزرگترین مزیت این نوع مفصل نسبت به مفصل چهارشاخه‌ای این است که سرعت زاویه‌ای ورودی به این مفصل با سرعت زاویه‌ای خروجی از آن برابر است و بنابراین تولید نویز و ارتعاش آن بسیار ناچیز می‌باشد.

 مفصل سه شاخه‌ای سرعت ثابت برای تغییر زاویه و طول پلوس

این نوع مفصل در شکل زیر مشاهده می‌شود. این نوع مفصل در موقعیتی از پلوس که به سمت دیفرانسیل نزدیک است قرار می‌گیرد و اجازه تغییر زاویه و تغییر طول به پلوس را می‌دهد.

1-سه شاخه‌ 2-محور پلوس 3-غلتک سه شاخه 4-پوسته یا مشعلی 5-هزارخار اتصال پلوس به چرخ دنده سرپلوس داخل هوزینگ دیفرانسیل
اجزای مفصل سه شاخه‌ای سرعت ثابت

سه شاخه‌ای این مفصل هم قابلیت تغییر زاویه و هم قابلیت تغییر طول را به پلوس می‌دهد گرچه تغییر زاویه آن نسبت به مفصل کروی کمتر می‌باشد. با استفاده از این دو مفصل در پلوس با تغییر فاصله عرضی بین چرخ‌ها و همچنین حرکت عمودی چرخ‌ها، اختلالی در عملکرد سیستم‌های انتقال قدرت، تعلیق و فرمان ایجاد نخواهد شد.

 گردگیر پلوس

گردگیرپلوس

مفصل‌های کروی و سه شاخه‌ای مملو از گریس نسوز می‌باشند (در برخی از خودروها مانند تندر 90، مفصل سه شاخه‌ای نزدیک دیفرانسیل توسط روغن دیفرانسیل روانکاری می‌شود) و توسط گردگیرپلوس محافظت می‌شوند. این گردگیرها هم وظیفه جلوگیری از خروج گریس یا روغن داخل مفاصل را بر عهده دارند و هم از ورود گرد و خاک و رطوبت به داخل مفاصل جلوگیری می‌کنند. در صورت پاره شدن گردگیر پلوس، گریس یا روغن مفصل در اثر نیروی جانب مرکز به سرعت خارج شده و با توجه به نفوذ گرد و خاک و رطوبت، به سرعت دچار زنگ زدگی و آسیب جدی می‌شود، لذا توصیه می‌شود در صورت پاره شدن گردگیر، در اسرع وقت نسبت به تعویض آن اقدام شود.

خرابی پلوس

علائم خرابی به شرح ذیل می‌باشند:

 بریدن یا شکستن :

مطابق شکل زیر، در اثر اعمال بار بیش از حد مجاز، کمبود کیفیت جنس ، نقص در فرآیند تولید و غیره باعث شکستن پلوس می‌شود.

بریدن یا شکستن‌پلوس

پاره شدن گردگیر:

مطابق شکل زیر، در صورت پاره‌شدن گردگیر، گریس یا روغن گردگیر به سرعت خارج می‌شود و با نفوذ گرد و خاک و رطوبت به داخل مفصل، طول عمر پلوس به شدت کاهش می‌یابد.

پاره شدن گردگیرپلوس

 لهیدگی سطح داخلی مشعلی:

در صورت اعمال بار ضربه‌ای ناشی از شتاب‌گیری ناگهانی، اعمال بار زیاد به خودرو، تعویض دنده‌های شدید و غیره، سطح داخلی مشعلی به مرور دچار لهیدگی می‌شود و در شروع حرکت پلوس دچار ضربه‌زنی و در سرعت‌های بالا دچار ارتعاش می‌شود که باید نسبت به تعویض مشعلی اقدام کرد. در صورت عدم تعویض مشعلی باعث بروز مشکلات بیشتر برای ساچمه ها، غلتک و پلوس می‌شود.