در مقاله کویل دوبل و اجزا آن در مورد وظیفه ساختار و انواع کویل‌دوبل مطالبی ارائه شد. باتوجه‌به استفاده از کویل‌دوبل در خودروهای کلاس متوسط، بیشتر خودروهای مورداستفاده در ایران از این قطعه در سیستم جرقه خود استفاده می‌کنند؛ بنابراین آشنایی با علائم خرابی و روش عیب‌یابی آن اهمیت فراوانی دارد. در این مقاله این موارد مرور خواهد شد.
علائم خرابی کویل دوبل و عیب‌یابی آن
علائم خرابی کویل‌دوبل
خرابی هر عضو در سیستم باعث انجام ناقص یا عدم انجام وظایف آن قطعه در سیستم می‌شود؛ بنابراین برای درک بهتر پیشنهاد می‌شود حتماً مقاله قبلی را ابتدا مطالعه کنید.
شکل 1 برخی از آثار مهم خرابی کویل را نشان می‌دهد.
شکل 1- علائم خرابی کویل‌دوبل
با توجه به اینکه کویل نقش اصلی در افزایش ولتاژ را دارد ؛ بنابراین خرابی‌های کویل افزایش ولتاژ در سیستم جرقه است بنابراین خرابی‌های احتمالی شامل افزایش بیش از حد ولتاژ، کاهش ولتاژ و یا عدم ارسال ولتاژ به واحد شمع خواهد بود که در اثر آن جرقه ضعیف یا قوی‌تر از حد انتظار در شمع و یا ایجاد نشدن آن می‌شود. همانطور که در شکل 1 نیز نشان داده شده است. ولتاژ ضعیف یا عدم ولتاژ ممکن است باعث روشن نشدن موتور در زمان استارت خودرو نشود. بعلاوه به دلیل ایجاد احتراق ناقص میزان الاینده ها مخصوص کربن نسوخته افزایش پیدا کند که اثر آن در ایجاد دود سیاه در خودرو خواهد بود. افزایش یا کاهش قدرت جرقه می‌تواند سبب نامتوازن کار کردن موتور در دور آرام باشد. یکی دیگر از اثرات ضعیف بودن جرقه کاهش قدرت موتور است. نرسیدن ولتاژ به حد متاسب ممکن است حالت Misfiring را در شرایطی ایجاد کند که نتیجه ان پس زنی در اگزوز یا لرزش موتور خواهد بود.
دوره آموزش انژکتور خودروهای داخلی در دانشگاه صنعتی شریف
روش بررسی و عیب‌یابی کویل‌دوبل
پس از مشاهده یکی از آثار خرابی کویل باید کویل به‌عنوان یک گزینه احتمالی بررسی شود تا مشکل پیدا و رفع شود. همانطور که در سایر بخش‌های بررسی و عیب‌یابی اشاره شد روش بررسی اجزا اعم از سنسور یا عملگرهایی مانند کویل از یک رویه عمومی مطابق شکل 2 پیروی می‌کند.
شکل 2- روش بررسی کویل‌دوبل
بررسی ظاهری
ساده‌ترین راه برای بررسی هر عضو، بررسی‌های ظاهری آن عضو است. کویل نیز از این امر مستثنی نیست. مهم‌ترین بررسی ظاهری در کویل‌ها شکستگی‌های آن است. شکل 3 نمونه‌ای از این شکستگی‌ها را نشان می‌دهد.
شکل 3- نمونه شکستگی روی برجک کویل
باتوجه‌به وجود ولتاژ بالا در کویل دوبل هرگونه ترک ریز هم می‌تواند باعث نشتی جریان یا به‌اصطلاح بازار برق‌دزدی در کویل شود. در صورت مشاهده هرگونه شکستگی یا ترک، کویل‌دوبل یا هر نوع دیگر کویل باید تعویض شود. استفاده از انواع مختلف چسب راه‌حل مناسبی برای حل این مشکل نخواهد بود.
بررسی با کمک دستگاه دیاگ
باتوجه‌به سهولت استفاده از دستگاه دیاگ در عیب‌یابی اجرا مختلف، یکی از ساده‌ترین راه‌های بررسی استفاده از دستگاه عیب‌یاب است.
بررسی کد خطا
ساده‌ترین گزینه در بررسی با دیاگ معمولاً بررسی خطاهای درج شده در حافظه ECM (ECU موتور) است. کدهای خطای زیادی به مسیر بررسی کویل‌دوبل منجر می‌شود. معمولاً این کدهای خطا در دودسته P0*** و P2*** دسته‌بندی میشوند. ( هر * نشانه یک عدد است.) خطاهای P0*** بر اساس مطالب درج شده در مقاله مفهوم کد خطا ، خطا های عمومی تر به شمار میروند. این کد های خطا شامل P0350 الی P0362 است. کد های خطا P2*** کد های جدید تری هستند که بیشتر مربوط به خودرو های روز به شمار میروند. این کد های خطا در مورد عملکرد کویل از P2300 الی P2334 را شامل میشوند و مشابهت فراوانی به کد های P0*** دارند در ادامه تفسیر کد های عمومی در جدول شکل 4 امده است.
شکل 4- جدول تفسیر کدهای عمومی خطا مرتبط با کویل
تست عملگر
یکی دیگر از روش‌های بررسی کویل استفاده از گزینه تست عملگرها در دستگاه دیاگ است. با ورود به این منو و فعال‌کردن آن به دو روش فعال‌شدن این کویل را می‌توان مورد بررسی قرارداد. شنیدن صدا ایجاد جرقه در شمع‌های موردنظر یکی از این راه‌ها است و دیگری پیام‌های نشان‌داده‌شده در صفحه دستگاه دیاگ است.
بررسی پارامترها
یکی از بهترین راه‌های بررسی کارکرد کویل بررسی پارامترهای کویل است. متناسب با نوع دستگاه دیاگ عموماً این پارامترها در یونیت موتور قابل‌مشاهده است. پارامترهای مرتبط با کویل مقاومت داخلی پیچ‌های اولیه، ولتاژ خروجی کویل و البته زمان جرقه است که معمولاً پارامتر دوم بیشتر به ECU موتور ارتباط پیدا می‌کند. ممکن است یک سیستم هر سه پارامتر را نشان دهد و یا فقط یکی از موارد ذکر شده قابل‌مشاهده باشد.
با کمک پارامتر مقاومت داخلی سیم‌پیچ اولیه می‌توان مستهلک شدن یا اتصال کوتاه‌شدن (نیم‌سوز شدن) و یا قطع‌شدن مدار سیم‌پیچ الیه کویل را مورد بررسی قرارداد. مقایسه عدد نشان‌داده‌شده با استانداردهای تعریف شده نتایج خوبی را برای تشخیص وضعیت کویل‌دوبل یا هر مدل کویل دیگر نشان می‌دهد. (به تصاویر بخش اندازه‌گیری مقامت در همین مقاله مراجعه کنید)
با مقایسه پارامتر ولتاژ خروجی کویل می‌توان همان نتایج را که با استفاده از بررسی مقاومت مدار استخراج کرد دریافت کنیم.
استفاده از مولتی‌متر
ابزار مولتی متر یکی از ابزارهای ارزان و در دسترس است؛ بنابراین آزمایش‌های مقاومتی و ولتی را می‌توان با این ابزار انجام داد.
اندازه‌گیری مقاومت
همانطور که در بخش پارامترها نیز اشاره شد اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ اولیه و ثانویه معیار خوبی برای تشخیص سلامت کویل‌ها به شمار می‌رود. البته شرط این کار در دست داشت اطلاعات مربوط به آن کویل است. به‌عنوان‌مثال دو نمونه از اعداد مرجع در شکل‌های 5 و 6 نشان‌داده‌شده است.
شکل 5- بررسی اهمی کویل دوبل یکپارچه – ساژم
شکل 6- بررسی اهمی کویل دوبل یکپارچه روی موتور – موتور پژو TU3
بررسی ولتاژ
برای بررسی ولتاژی کویل‌دوبل با استفاده از مولتی متر پیشنهاد می‌شود فقط برق ورودی کنترل شود. دلیل این کار آن است که ولتاژ برق در سیم‌پیچ ثانویه بین 10000 الی 20000 ولت و به‌صورت لحظه‌ای در خودرو های سواری معمولی است. مولتی‌مترها توانایی اندازه‌گیری آن را ندارند. علاوه‌برآن احتمال شک برق‌گرفتگی ولتاژ بالا نیز در هنگام آزمایش وجود دارد. پیشنهاد می‌شود از ابزارهای مخصوص مانند تست لامپ ولتاژ بالا برای بررسی این بخش از مدار استفاده شود. شکل 7 این نمونه ابزار تست جرقه را نشان می‌دهد.
شکل 7- ابزار تست ولتاژ ثانویه
بررسی به کمک دیتالاگر / اسیلوسکوپ
درصورتی‌که دسترسی به دیتالاگر یا اسیلوسکوپ وجود دارد و یا دستگاه دیاگ (خرید دستگاه دیاگ با قیمت مناسب)مورداستفاده می‌تواند منحنی سیم‌پیچ ثانویه را نشان دهد. از آن می‌توان به‌عنوان راهی برای بررسی و عیب‌یابی استفاده کرد. شکل 8 نمونه‌ای از این بررسی را نشان می‌دهد.
شکل 8- بررسی منحنی جرقه با دیتالاگر / اسیلسکوپ
ارتفاع جرقه مهم‌ترین فاکتور تأثیر کویل در این منحنی است. در صورت دسترسی به منحنی استاندارد کویل خودرو مربوطه می‌توان آن را با خودرو مورد آزمایش مقایسه و ارتفاع ولتاژ جرقه را بررسی کرد و از روی نتایج به‌سلامت یا خرابی کویل‌دوبل پی برد. باتوجه‌به اهمیت خواندن منحنی اولیه و ثانویه در عیب‌یابی در یک مقاله مجرا به این موارد پرداخته خواهد شد.
نویسنده:مهندس بهروز خطیبی
اشتراک در
4 نظرات
تازه‌ترین
