مکانیک خودرو تخصصی -بخش 14

سيلندر

بلوک سیلندر، بدنه اصلی موتور را مطابق شکل 1 تشکیل می‌دهد.

شکل 1-بلوک سیلندر

شکل 2-حک شماره موتور بر روی بلوک سیلندر

مطابق شکل 3 در موتور از دونوع بوش سيلندر تر و خشك مطابق شکل استفاده مي‌شود كه در واقع بوش تر يا خشك تشكيل دهنده قسمت اصلي سيلندر است.

1-بوش خشک 2-بوش تر
شکل 3-بوش خشک و تر سیلندر

چنانچه مايع خنك‌كننده موتور با جداره بوش به طور مستقيم در تماس نباشد اين نوع بوش را بوش خشك گويند و اگر مایع خنک‌کننده موتور با جداره بوش در تماس باشد، این نوع بوش را بوش تر گویند.
با توجه به شکل 4، بوش خشك استوانه‌اي است كه عمدتاً به صورت پرسي درون بلوك سيلندر پرس مي‌شود و در صورت معيوب شدن ابتدا به اندازه 0/25 ميلي‌متر تراش داده مي‌شود و از پیستون سایز بزرگتر(Oversize) استفاده می‌شود. به طور مثال چنانچه درون بوش سيلندر سايش بيش از حد دوپهنی، مخروطی، سایش و خط افتادگي وجود داشته باشد، ابتدا به اندازه 0/25 ميلی‌متر آنرا تراش مي‌دهند در صورت رفع عيب از پيستون و رينگ بزرگتري استفاده مي‌كنند و اصطلاحا موتور به موتور تعمير اول تبدیل می‌شود. ولي در صورتي كه با 0/25 ميلي‌متر تراشيدن بوش سيلندر، هنوز عیوب فوق برطرف نشده باشد، بايد به اندازه0/25 ميلي‌متر ديگر و درمجموع به اندازه 0/5 ميلي‌متر بوش را تراش داد و موتور تعمير دوم شده و بايد از پيستون دو سایز بزرگتر استفاده کرد. تراش بوش معمولاً داراي چهار مرحله تا عمق يك ميلي‌متر است. لازم به ذكر است كه پس از سنگ‌زنی داخل بوش خشک، داخل سیلندر را به صورت راست‌گرد و چپ‌گرد برقو(Honing) می‌زنند تا داخل سيلندر شيارهاي بسيار ظريفي برای ذخيره‌سازي روغن و روانكاري بیشتر رينگ‌ها و پيستون با سيلندرهای موتور تعمیری ایجاد شود که البته پس از مدتی کارکرد این خطوط از بین رفته و داخل سیلندر صاف می‌شود. بنابراین روغن‌سوزی و کاهش روغن موتور در 1000 کیلومتر اول پس از تعمیرات موتور طبیعی است و توصیه می‌شود که پس از 1000 کیلومتر طی مسیر موتور تعمیری، روغن آن را نیز تعویض کنید تا پلیسه و ذرات فلزی موجود در روغن تخلیه شود و به بخش‌های مختلف موتور آسیب وارد نکند.

1-بلوكه سيلندر 2-بوش سيلندر 3-كارتل
شكل 4-بوش خشك و برقوکاری درون آن

شکل 5 دستگاه سنگ زنی سیلندر را نشان می‌دهد.

شکل 5-دستگاه سنگ‌زنی سیلندر با بوش خشک

در حالیکه مطابق شكل 6 بوش تر به راحتی قابل تعویض است و پس از هر باز آسیب دیدن بوش، می‌توان آن را به همراه پیستون، رینگ و گژن‌پین تعویض کرد ولی حین تعویض بوش باید به ابعاد هندسی و همچنین اورینگ‌هایی که برای آب‌بندی بین بوش و بلوک‌سیلندر استفاده می‌شود دقت کافی کرد تا از نشتی مایع خنک‌کننده به محفظه لنگ موتور پیشگیری شود. با استفاده از بوش تر، بوش سیلندر تراشیده نمی‌شود و علاوه بر اینکه ابعاد و اندازه بوش تغییر نمی‌کند از بسیاری مشکلات سنگ‌زنی و تغییر شکل داخل سیلندر، تغییر حجم موتور، نازک شدن بوش سیلندر و غیره پیشگیری می‌شود و به مثابه این است که این بخش موتور مجددا نو شده است.

1-فاصله شعاعی بين بوش و بلوكه سيلندر 2-برآمدگی لبه بوش برای آب‌بندی بهتر 3-اورينگ بالايی بوش سيلندر (نوع اورینگ نصب شده داخل بوش) 4-اورينگ پايينی بوش سيلندر (نوع اورینگ نصب شده داخل بوش) 5-لبه بوش 6-مجرای بررسی نشتی مایع خنک کننده موتور7-اورينگ نوع داخل بلوكه سيلندر

شكل 6-بوش تر