علائم خرابی شیر برقی کنیستر

و روش عیب‌یابی آن

در مقاله‌های قبل اشاره شد، شیر برقی کنیستر به عنوان یکی از اجزا سیستم کنترل آلایندگی EVAP بین کنیستر و مانیفولد هوا قرار دارد. در هنگام عیب‌یابی باید این واحد هم زمان با عیب‌یابی کنیستر انجام شود. در این مقاله به علائم خرابی شیر برقی کنیستر و روش‌های عیب‌یابی این عضو مهم مطالبی بیان خواهد شد.

علائم خرابی شیر برقی کنیستر

آشنایی با علائم خرابی همواره راهی برای تسریع دریافت و رفع عیوب است البته باید توجه داشت که برخی از نشانه‌های خرابی در قطعات و سیستم‌ها مشترک است؛ بنابراین با مشاهده آثار خرابی در مرحله دوم باید آزمایش‌ها بررسی‌های مختلفی انجام داد.

دوره آموزشی تعمیرات سیستم مالتی پلکس خودرو در دانشگاه صنعتی شریف

به‌عنوان‌مثال خرابی‌های شیر برقی کنیستر و خرابی کنیستر، آثار مشابهی خواهند داشت البته روش‌های عیب‌یابی و تشخیص اینکه مشکل از کدام عضو است می‌تواند متفاوت باشد. شکل 1 آثار خرابی شیر برقی کنیستر را نشان می‌دهد.

شکل 1- علائم خرابی شیر برقی کنیستر

چراغ چک طوری مدیریت می‌شود که در موارد مرتبط با کنترل آلایندگی‌های زیست‌محیطی فعال می‌شود، بنابراین که یکی از آثار خرابی شیر برقی کنیستر روشن‌شدن چراغ چک است. اگر در این زمان با استفاده از دستگاه دیاگ خودرو مورد بررسی قرار بگیرد احتمال ثبت چند کد خطا وجود دارد. نشتی بخارهای سوخت به بیرون سبب می‌شود که راننده و سرنشینان بوی آن را داخل کابین احساس کنند.
خرابی شیر کنترل کنیستر (خلایی یا برقی) باعث می‌شود انتقال بخارات سوخت به مانیفولد به‌درستی صورت نگیرد این اتفاق باعث افزایش دود سیاه، کاهش راندمان موتور و نوسان در دور درجا از خروجی اگزوز خواهد شد. موارد ذکر شده احتمال ردشدن خودرو را در آزمون معاینه فنی سالانه نیز بالا خواهد برد.
پس از مشاهده یک یا چند اثر از موارد بالا باید به وجود مشکل در سیستم کنترل بخارات باک پی برد که شیر برقی کنیستر به‌عنوان یکی از این عوامل مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرد.

دوره آموزشی انژکتور (تنظیم موتور) خودروهای داخلی

مشاهده بیشتر

روش بررسی و عیب‌یابی شیر برقی کنیستر

روش بررسی شیر برقی کنیستر که یکی از عملگرهای مرتبط با سیستم مدیریت سوخت و جرقه موتور است مطابق شکل 2 پیروی می‌کند.

روش بررسی خرابی شیر برقی کنیستر شکل 2- روش بررسی شیر برقی کنیستر

بررسی ظاهری

محل قرارگرفتن شیلنگ‌ها و بست‌های روی شیلنگ‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد. در صورت شل بودن بست‌ها، آنها مورد بررسی قرار گیرند که محکم می‌شوند در صورت هرز بودن پیچ، بست‌ها تعویض شوند. هرگونه بریدگی روی شیلنگ‌ها یا ترک روی آنها باید مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم شیلنگ تعویض شود. شکستگی‌های روی مجرای ورودی و خروجی شیر برقی نیز بررسی شود. در صورت لزوم شیر برقی تعویض شود.

بررسی با دستگاه دیاگ

باتوجه‌به اینکه شیر برقی کنیستر نوعی عملگر به شمار می‌رود در دستگاه دیاگ به دو روش می‌توان آن را بررسی کرد. این روش‌ها عبارت‌اند از:
بررسی عملگرها
بررسی کد خطا
بررسی عملگرها
تقریباً تمامی دستگاه‌های عیب‌یاب در منو تست عملگر سیستم موتور، گزینه‌ای برای آزمایش شیر برقی کنیستر وجود دارد. در آن گزینه، فرمان دستی عملکرد شیر برقی صادر می‌شود. شکل‌های 3 و 4 دو نمونه از بررسی این وضعیت در دو دیاگ متفاوت را نشان می‌دهد.

شکل 3- گزینه آزمایش شیر برقی در دیاگ تخصصی شرکت سایپا

شکل 4- گزینه آزمایش شیر برقی در دیاگ تخصصی BMW

با گوش‌کردن یا قراردادن دست روی شیر برقی (در صورت دردسترس‌بودن) می‌توان عملکرد آن را بررسی کرد. در صورت شنیده‌نشدن صدا و یا دریافت پیام هشدار خطای عدم عملکرد شیر برقی باید دسته سیم و کانکتورها مورد بررسی

قرار گرفته، سپس خود شیر برقی به‌صورت مستقیم برق داده شود و در نهایت درصورتی‌که مشکل از هیچ‌کدام از موارد ذکر شده نبود در مرحله بعد ECU مورد آزمایش قرار گیرد.

خواندن کد خطا

دستگاه دیاگ کمک فراوانی به تعمیرکار می‌کند تا با سرعت بیشتری عیوب را بیابد. کدهای خطای عمومی مرتبط با شیر برقی کنیستر عبارت‌اند از:
P0440
P0441
P0442
P0443
P0444
P0445

شکل 5- جدول مفهوم کد خطا مرتبط با شیر برقی کنیستر

نکته: کدهای خطای P0446 الی P0449 نیز به سیستم کنترل بخارات بنزین مربوط است. در برخی خودرو ها کنیستر مستقیماً به هوای آزادراه ندارد؛ بلکه توسط یک شیر برقی مجرای آن کنترل می‌شود. کدهای خطای اشاره شده مربوط به شیر برقی تهویه کنیستر ارتباط دارد. شکل 6 مدار در این نوع خودروها را نشان می‌دهد. عموماً خودروهای روز دنیا از دو شیر برقی بهره می‌برند

نحوه عملکرد کلی سیستم کنترل بخارات سوخت با دو شیر برقی 1- در باک 2- سوپاپ کنترل باک 3- مانیفولد هوا 4- دریچه گاز 5- شیر برقی کنیستر
6- مجرای باک تا کنیستر 7- مجرای کنیستر تا مانیفولد 8- شیر سرویس 9- کنیستر 10- مجرا ارتباط به هوا 11 – ECU
12- شیر برقی تهویه 13- فیلتر هوا
شکل 6- نحوه عملکرد کلی سیستم کنترل بخارات سوخت با دو شیر برقی

بررسی پارامترها

روش دیگر استفاده از دستگاه عیب‌یاب، بررسی پارامترها است. برخی خودرو ها پارامترهای مربوط به شیر برقی کنیستر (و البته شیر برقی تهویه) را نیز نشان می‌دهند. در ساده‌ترین حالت باز بودن یا بسته‌بودن وضعیت شیر برقی را می‌توان در دستگاه دیاگ مشاهده کرد. در شیر برقی‌های درصدی (Duty cycle purge valve) ممکن است درصد باز بودن در دیاگ قابل‌مشاهده باشد

استفاده از مولتی‌متر

با کمک مولتی متر می‌توان مقاومت شیر برقی و ولتاژ ورودی آن را بررسی کرد.

بررسی مقاومت

یکی از ساده‌ترین روش‌های کنترل شیر برقی کنیستر، اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ شیر برقی است. شکل 7 مدار این سلونوئید و مقاومت مورد انتظار را در سیستم انژکتوری زیمنس جدید نشان می‌دهد.

شکل7- مدار ارتباطی شیر برقی کنیستر در سیستم نیو زیمنس پراید

بررسی ولتاژ

همانطور که در شکل 7 مشاهده می‌شود در مدار موردنظر پایه 2 شیر برقی باید بعد از فعال‌شدن رله دوبل برق مثبت داشته باشد؛ بنابراین به‌راحتی می‌توان با استفاده از ولت‌متر به وجود برق مثبت 12 ولت در زمان فعال‌بودن رله دوبل (روشن بودن موتور) پی برد. در صورت عدم وجود برق 12 ولت باید دسته سیم، کانکتورهای واسط و رله دوبل مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی با دستگاه وکیوم دستی

برای اینکه از محدوده فشار منفی قابل‌تحمل توسط شیر برقی مطمئن شویم، باید از یک دستگاه وکیوم دستی استفاده کرد. شکل 8 این روش را نشان می‌دهد.

شکل 8- اتصال دستگاه وکیوم دستی به مجرای خروجی شیر برقی کنیستر

فشار منفی حدود 0.5 bar ( برای یافتن عدد دقیق حتماً به کتاب راهنمای تعمیراتی سیستم سوخت‌رسانی خودرو مربوطه مراجعه کنید) به مجرای خروجی شیر برقی اعمال کنید. اگر واشر آب‌بندی و سوپاپ یک‌طرفه سالم باشند نباید افت فشار ناگهانی مشاهده شود. بلکه باید تغییرات فشار به‌کندی صورت پذیرد. با دادن برق به پایه‌های شیر برقی فشار به‌صورت ناگهانی به فشار جو برسد.

توجه کنید: لازم نیست از تمامی روش‌های اشاره شده استفاده کرد. باتوجه‌به ابزار و تجهیزات در دسترس یکی یا دو روش را انتخاب و با استفاده از آن به‌سلامت یا خرابی شیر برقی کنیستر پی ببرید.

نویسنده : مهندس بهروز خطیبی