مدار خنك كاری
برای خنك كاری قطعات موتور و جلوگيری از آسيب ديدن ، سوختن و ذوب شدن آنها، از سيستم خنككاری استفاده میشود. در برخی موتورها، عمل خنك كاری مطابق شكل 1 بوسيله هواي محيط انجام ميشود. به اين نوع موتورها، موتورهای هوا خنك ميگويند. در این موتورها، تعداد زیادی پره(Fin) به سیلندر و سرسیلندر افزوده میشود تا سطح تبادل حرارتی موتور و هوای محیط را افزایش دهد و با عبور جریان هوا از بین این پرهها، خنککاری موتور انجام شود.
1-پرههای افزایش سطح تبادل حرارتی بین سیلندر و سرسیلندر با هوای محیط
شكل 1-خنک کاری موتور دو سیلندر V شکل بوسیله هوای محیط
مطابق شکل 2 که موتور هوا خنک 6 سیلندر خوابیده یا Boxer پورشه را نشان میدهد، برای ارتقای سیستم خنککاری موتور از فن هوایی نیز استفاده میشود که بوسیله تسمه توان خود را از میللنگ دریافت کرده و با ایجاد جریان هوا در بین پرههای خنککاری سیلندر و سرسیلندر، به خنک شدن موتور کمک شایانی میکند.
1-فن یا پنکه خنککننده موتور
شکل 2-سیستم هوا خنک موتور خودرو مجهز به فن خنککننده
به دلیل کنترل مطلوبتر دمای قطعات موتور، در عمده موتور خودروهای امروزی از روش خنککاری با مایع خنککننده استفاده میشود و به این نوع موتورها، موتورهای آب خنک میگویند. مایع خنککننده موتور ترکیبی از مایع رادیاتور بعلاوه ضدیخ(اتیلن گلیکول) است که البته مایع ضدیخ، خواص ضد جوش، ضد کف، ضد اکسیداسیون و ضد خوردگی را دارا است. مایع رادیاتور نیز ترکیب از آب مقطر بعلاوه مواد ضدخوردگی است. با توجه به شکل 3 ملاحظه میشود که اگر 70 درصد حجمی ضدیخ با 30 درصد حجمی مایع خنککننده با هم ترکیب شوند، پایینترین نقطه انجماد و در حدود 50- درجه سانتیگراد را خواهد داشت و هر چقدر میزان ضدیخ کمتر یا بیشتر شود، دمای انجماد محلول رادیاتور نیز در دمای بالاتری ایجاد خواهد شد. لذا در شرایط آب و هوایی معتدل معمولا از نسبت حجمی 50 درصد ضدیخ و 50 درصد مایع رادیاتور استفاده میشود در حالیکه در مناطق سردسیر میتوان حجم ضدیخ را 70 درصد و حجم مایع رادیاتور را 30 درصد در نظر گرفت.
شکل 3-دمای انجماد محلول ضدیخ و مایع رادیاتور