روش نصب کاسه‌ نمد

بهره‌مندی از دانش روش صحیح نصب کاسه نمد و استفاده از آنها، تاثیر بسیار زیادی در ارتقای کیفیت آب‌بندی و طول عمر کاسه‌نمد دارد. توصیه می‌شود قبل از بررسی این مقاله، برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کاسه نمد به مقاله “کاسه نمد” مراجعه کنید.
پیش از نصب کاسه نمد برخی موارد به شرح ذیل را رعایت کنید:

• هرگز کاسه‌نمدی که آغشته با گرد و خاک است را استفاده و نصب نکنید چون احتمالا نشتی روغن را به دنبال خواهد داشت.
• لبه آب‌بندی کاسه‌نمد مهمترین بخش آن است. لذا هرگز با ناخن یا اشیای سخت آن را برای تسهیل در نصب فشرده نکنید.
• برای نصب کاسه‌نمدهایی که دارای بیش از یک لبه هستند از گریس لیتیمی با پایه معدنی استفاده کنید.
• برای نصب کاسه نمد با یک لبه، حتما پیش از نصب، لبه آن را مطابق شکل 1 با لایه‌ای نازک از گریس آغشته کنید. زیاد بودن مقدار روغن باعث می‌شود نشت گریس از لبه کاسه‌نمد می‌شود و ممکن است به اشتباه، نشتی کاسه‌نمد تصور شود.

شکل 1-نحوه آغشته کردن درست و نادرست لبه کاسه‌نمد به گریس

• سطح محور و هوزینگ کاسه‌نمد را به دقت بررسی کنید که عاری از هر گونه زنگ‌زدگی، پلیسه، لبه تیز، ناهمواری، بیضی شدن، گرد و خاک و غیره باشد. درصورتیکه از بنزین، روغن یا مایعات دیگر برای تمیز کردن محل نصب کاسه نمد استفاده می‌کنید، قبل از نصب، حتما تمامی فضا را به دقت خشک کنید تا باعث خوردگی و آسیب لبه کاسه‌نمد نشود بدین منظور توصیه می‌شود از هوای فشرده به منظور تمیز کردن سطوح استفاده کنید تا فضاهای غیرقابل دیدن نیز تمیز شود.

بعد از انجام موارد فوق از رویه زیر برای نصب صحیح کاسه‌نمد استفاده کنید.
کاسه‌نمد را طوری نصب کنید که مطابق شکل 2 لبه آن به سمت مایعی باشد که قرار است آب‌بندی شود.

1-لبه کاسه‌نمد O: سمت روغن A:سمت هوای محیط
شکل 2-جهت صحیح استقرار کاسه‌نمد

برای نصب کاسه نمد ترجیحا از پرس و ابزار مخصوص استفاده کنید. چنانچه قرار است که سطح بیرونی کاسه‌نمد با سطح فلانچ هم ارتفاع باشد، می‌توان مطابق شکل 3 از ابزار مخصوص یک سمت صاف استفاده کرد که بوسیله نیروی پرس، کاسه‌نمد را در هوزینگ وارد و هم‌سطح می‌کند.

1-هوزینگ 2-ابزار نصب و هم‌سطح کردن کاسه‎‌نمد 3-قطر ابزار مخصوص حداقل باید 5 تا 10 میلیمتر بیشتر از قطر بیرونی کاسه‌نمد باشد 4-نیروی پرس 5-این لبه هوزینگ باید کاملا صاف باشد تا ابزار مخصوص بر آن عمود شود
شکل 3-روش نصب کاسه نمد به صورت هم‌سطح با لبه هوزینگ

شکل 4 نوعی ابزار مخصوص نصب کاسه نمد را نشان می‌دهد که دارای ابعادی است که کاسه‌نمد را با نیروی پرس در کف هوزینگ نصب می‌کند.

1-هوزینگ 2-ابزار مخصوص 3-قطر بیرونی ابزار مخصوص باید 5 تا 10 میلیمتر بیشتر از قطر بیرونی کاسه‌نمد باشد 4-قطر بیرونی بخش کوچک ابزار مخصوص باید 0/50 تا 0/2کوچکتر از قطر داخلی کاسه‌نمد باشد 5-نیروی پرس
6-ارتفاع لبه ابزار مخصوص= عمق هوزینگ – پهنای کاسه نمد + 0/5
شکل 4-نصب کاسه نمد در کف هوزینگ

چنانچه، هدف نصب کاسه نمد در ارتفاعی خاص از هوزینگ باشد، می‌توان از ابزار مخصوصی مطابق شکل 5 استفاده کرد.

1-هوزینگ 2-ابزار مخصوص 3-قطر بیرونی ابزار مخصوص باید به اندازه  0/5تا یک میلیمتر کوچکتر از قطر بیرونی کاسه‌نمد باشد 4-نیروی پرس 5-لبه هوزینگ 6-دسته استقرار صحیح کاسه‎‌نمد در ارتفاع مشخص
شکل5-نصب کاسه نمد در ارتفاع خاص از هوزینگ

شکل 6 استفاده از ابزار مخصوص نامناسب که قطر آن کم است را نشان می‌دهد. در صورت نصب نامناسب کاسه‌‌نمد، ساختار هندسی آن تغییر شکل داده و باعث بروز نشتی می‌شود.

1-تغییر شکل هندسی کاسه‌نمد 2-ابزار مخصوص 3-قطر این بخش از ابزار مخصوص خیلی کم است 4-نیروی پرس 5-هوزینگ
شکل 6-نصب نامناسب کاسه‌نمد

شکل 7 نیز نصب با جهت اشتباه و اندازه کوچک ابزار مخصوص را نشان می‌دهد که در این حالت نیز کاسه‌نمد دچار تغییر شکل هندسی شده و باعث بروز نشتی خواهد شد.

1-هوزینگ 2-ابزار مخصوص 3-نیروی پرس
شکل 7-نصب کاسه نمد با جهت اشتباه و اندازه ابزار مخصوص کوچک‌تر ابعاد استاندارد

شکل 8 نیز نصب کج و نامناسب کاسه‌نمد را نشان می‌هد.

1 و 5-تغییر شکل سطح بیرونی 2-هوزینگ 3-ابزار مخصوص 4-نیروی پرس
شکل 8-نصب کج و نامناسب کاسه‌نمد

چنانچه پرس در دسترس نباشد می‌توان مطابق شکل 9 از چکش و صفحه برای نصب کاسه نمد استفاده کرد.

1-چکش 2-صفحه 3-هوزینگ
شکل 9-استفاده از چکش و صفحه برای نصب کاسه‌نمد

بدین منظور باید توجه داشت که نیروی ضربه‌چکش باید به صورت ملایم و متقارن مطابق شکل 10 اعمال شود تا از آسیب دیدن کاسه‌نمد پیشگیری شود. همانگونه که در شکل ملاحظه می‌شود، ضربه چکش باید به صورت ملایم و به ترتیب شماره‌های ذکر شده باشد.

شکل 10-استفاده از چکش با اعمال نیروی ضربه‌ای ملایم و متقارن

چنانچه نیاز باشد که کاسه‌نمد در داخل هوزینگ نصب شود می‌توان مطابق شکل 11 از یک بلوک چوبی کوتاه به ترتیب شماره‌های درج شده، استفاده کرد.

شکل 11-نصب کاسه نمد داخل هوزینگ با استفاده از چکش و بلوک چوبی کوتاه

توجه داشته باشید که در صورت اعمال نیروی بیش از حد و غیرمتقارن به کاسه‌نمد، مطابق شکل 12 تغییر شکل دائمی در بدنه کاسه‌نمد ایجاد خواهد شد که طبیعتا عدم آب‌بندی مناسب و نشتی روغن را در پی خواهد داشت.

1-هوزینگ 2-چکش 3-تغییر شکل کاسه‌نمد
شکل 12-تغییر شکل دائمی کاسه‌نمد به دلیل اعمال نیروی بیش از حد مجاز و غیرمتقارن

شکل 13 میزان تقریبی نیروی حداکثر موردنیاز برای نصب کاسه‌نمدهای با بدنه لاستیکی و فلزی را نشان می‌دهد.

شکل 13-میزان تقریبی نیروی حداکثر موردنیاز نصب کاسه‌نمد

هنگام نصب محور، از هم مرکز بودن محور و کاسه‌نمد اطمینان حاصل کنید و همچنین از اعمال نیروی شعاعی ناشی از وزن محور به لبه کاسه‌نمد پیشگیری کنید تا از آسیب دیدن لبه کاسه‌نمد جلوگیری شود.

توجه داشته باشید که نصب اصولی و درست کاسه‌نمد ضمن ارتقا و بهبود آب‌بندی در کاهش راندمان دستگاه از طریق کاهش نیروی اصطکاک سطح تماس موثر است. در صورت افزایش نیروی اصطکاک سطح تماس، دما در محل تماس افزایش می‌یاید که باعث کاهش طول عمر کاسه‌نمد می‌شود. دمای محل تماس کاسه نمد حاصل جمع دمای سیال یا روغن اطراف کاسه‌نمد و دمای محل ناشی از اصطکاک تماس کاسه‌نمد با محور است. شکل 14 دمای محل تماس با توجه به دور و قطر محور را برای کاسه‌نمدهای نوع S نشان می‌دهد.

شکل 14-دمای ناشی از اصطکاک سطح تماس کاسه‌نمد با محور

مثال: دمای محل تماس کاسه‌نمد و محوری را با مشخصات زیر بدست آورید:
قطر محور 50 میلیمتر
دور محور 3000 RPM
نوع روغن: روغن موتور SAE 30
دمای روغن: 100 درجه سانتیگراد
فشار: 0/3بار
محیط کاری: بدون گرد و خاک
ابتدا از شکل 14 و مطابق شکل 15 دمای ناشی از اصطکاک محل تماس بدست می‌آوریم.

شکل 15-تعیین دمای محل تماس ناشی از اصطکاک محور 50 میلیمتری با دور 3000 RPM

سپس عدد دمای روغن نیز به آن افزوده می‌شود. بنابراین دمای محل تماس برابر است با:

تماس محل دمای=100+13=113 ℃

ملاحظه می‌گردد که دمای لبه آب‌بندی کاسه‌نمد به 113 درجه سانتیگراد رسیده است که در صورت نصب نامناسب این دما بیش از این خواهد شد. افزایش دمای بیش از حد مجاز طبیعتا منجر به کاهش طول عمر کاسه‌نمد به انضمام کاهش راندمان دستگاه یا ماشین خواهد شد که ضمن ایجاد نشتی باعث هدررفت انرژی نیز خواهد شد.