مدار چراغ‌ ترمز سمند و روش عیب‌یابی آن

نحوه کار چراغ ترمز سمند چگونه است؟ به چه روشی میتوان آن را عیب‌یابی کرد؟ در ادامه بررسی مدارهای الکتریکی در خودرو های مختلف به‌مرور مورد بررسی قرار خواهد گرفت در این مقاله مدار چراغ ترمز سمند معمولی بررسی خواهد شد در انتهای هر مقاله یک نمونه از روش عیب‌یابی در آن مدار بررسی خواهد شد. سطح این مقاله برای کسانی که آشنایی اولیه با برق خودرو دارند و با نقشه‌خوانی خودرو های خانواده‌های پژو آشنا هستند مناسب است.

دوره آموزشی تعمیرات سیستم مالتی پلکس در دانشگاه صنعتی شریف

مدار چراغ ترمز سمند – 405

یکی از مدارهای مهم در سیستم روشنایی هر خودرو، مدار چراغ ترمز است. هدف از این مدار اطلاع‌رسانی به راننده‌های پشت سر در مورد گرفته‌شدن ترمز است. به‌صورت استاندارد حداقل دو لامپ در مجموعه چراغ عقب برای این هدف در نظر گرفته شده است. البته بیشتر خودرو های دارای چراغ سوم که به چشم سوم نیز معروف است، هستند. این چراغ سوم معمولاً پشت شیشه عقب قرار می‌گیرد. لامپ مربوط به چراغ ترمز و چراغ عقب در واقع یک لامپ هستند که دو فیلمان (دو کنتاکت) دارند. کنتاکت ضعیف برای نور چراغ کوچک عقب و کنتاکت قوی‌تر برای نور چراغ ترمز استفاده می‌شود. مدار چراغ ترمز سمند ساده (بدون سخنگو) و پژو 405 مطابق شکل 1 است.

شکل 1- معرفی اجزا مدار چراغ ترمز سمند معمولی و پژو 405

شکل 2- میکرو سوئیچ یا استوپ ترمز سمند و 405

مرحله اول: بررسی اتصالات منفی در مدار

شکل 3 مسیر جریان منفی در این مدار را نشان می‌دهد.

شکل 3- مسیر اتصال منفی در مدار چراغ ترمز سمند – پژو 405

مرحله دوم: مسیر مثبت قبل از سوئیچ

در این مرحله مسیر برق مثبت تا کلید و سوئیچ اصلی بررسی خواهد شد. شکل 4 این مسیر را نشان می‌دهد.

شکل 4- مسیر جریان مثبت قبل از سوئیچ در مدار چراغ ترمز

جریان مثبت از باتری به جعبه‌فیوز اصلی یا همان جعبه‌فیوز کالسکه‌ای می‌رود سپس از پایه 1 کانکتور 2 پایه خاکستری (2V-GR) خارج شده و به سمت سوئیچ می‌رود و از طریق پایه 1 کانکتور دو پایه مشکی (2V-NR) به سوئیچ اصلی می‌رسد.

مرحله سوم: مسیر مثبت بعد از باز کردن سوئیچ

در این حالت جریان برق مطابق شکل 5 از سوئیچ عبور کرده و در نهایت به استوپ ترمز می‌رسد.

شکل 5- مسیر جریان مثبت بعد از باز کردن سوئیچ در مدار چراغ‌ترمز

همانطور که در شکل 5 قابل مشاهده است پس از از باز کردن سوئیچ (مرحله 1 یا 2) برق از پایه 1 کانکتور 2 پایه خاکستری (2V-GR)خارج شده و به سمت پایه 1 کانکتور پایه قهوه ای (2v-MR) جعبه‌فیوز اتاق می‌رود. در آنجا از فیوز F28 عیور کرده و از طریق پایه 10 کانکتور 13 پایه قهوه ای (13V-MR) به سمت میکرو سوئیچ ترمز (استوپ ترمز) می‌رود.

مرحله چهارم: عملکرد مدار در هنگام ترمزگرفتن

هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد. میکروسوئیچ پدال عمل می‌کند و جریان برق از آن خارج شده و به سمت چراغ‌های عقب می‌رود. این مدار مطابق شکل 6 است.

شکل 6- عملکرد مدار چراغ ترمز در هنگام فشردن پدال

جریان پس از خروج از استوپ ترمز به پایه B اینترکانکتور (IC23B) می‌رسد (تخم‌مرغی) می‌رسد پس از خروج از آن به سه بخش می‌رود

بخش اول پایه 2 کانکتور 6 پایه قهوه ای (6V-MR) در مجموعه چراغ عقب سمت راست، بخش دوم به پایه 5 کانکتور 6 پایه قهوه ای (6V-MR) در مجموعه چراغ عقب سمت چپ و بخش سوم به پایه 2 کانکتور 2 پایه چراغ سوم ترمز می‌رود. و از طریق بخش منفی اشاره شده بدنه می‌گردد و در نهایت همه چراغ‌ها ترمز روشن خواهند شد.

مطالعه موردی
به‌عنوان مطالعه موردی یک نمونه عیب و دلایل احتمالی و روش عیب‌یابی آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
خودرو با مشکل فعال‌نشدن چراغ ترمز به تعمیرگاه مراجعه می‌کند. تعمیرکار پس از بررسی متوجه می‌شود چراغ‌های کوچک درست عمل می‌کنند؛ بنابراین احتمال خرابی اتصال بدنه‌های این چراغ‌ها منتفی خواهد بود به همین دلیل باتوجه‌به این نکات احتمالات خرابی را مطابق شکل 7 در نظر می‌گیرد.

شکل 7- خرابی‌های احتمالی مشکل روشن نشدن چراغ‌های ترمز

باتوجه‌به شکل ایرادهای احتمالی مطابق موارد زیر خواهد بود
1- خرابی سیم خروجی سوئیچ
2- خرابی کانکتور ورودی جعبه‌فیوز
3- خرابی فیوز
4- خرابی کانکتور خروجی جعبه‌فیوز یا کل جعبه‌فیوز
5- خرابی سیم رودی استوپ ترمز
6- خرابی کانکتور استوپ ترمز
7- خرابی سیم خروجی استوپ ترمز
8- خرابی استوپ ترمز
9- خرابی اینتر کانکتور (تخم مرغی)
10- سوختن تمام لامپ‌های مربوط به ترمز
11- خرابی کانکتورهای مجموعه چراغ عقب
از بین موارد ذکر شده مورد 10 و 11 احتمال بسیار کمتری دارند بنابراین بهتر است در انتهای فرایند عیب‌یابی بررسی شوند.
بهترین گزینه بررسی فیوز 28 به عنوان گزینه اول است. برای این کار فیوز و پایه‌های آن بررسی شود.
توجه در صورت سوخته بودن فیوز حتماً به دلیل سوختن فیوز توجه شد. ساده‌ترین کار تعویض فیوز و بررسی اینکه آیا فیوز مجدداً می‌سوزد یا خیر است. درصورتی‌که مجدداً فیوز سوخت حتماً مدار از نظر اتصال کوتاه به بدنه بررسی شود.
پایه‌های فیوز نیز برای وجود برق با استفاده از تست لامپ با ولت‌متر بررسی شود.
بعد از بررسی فیوز باتوجه‌به ساختار مدار پیشنهاد می‌شود تخم‌مرغی بررسی شود. برای این کار وجود برق مثبت در هنگام فشرده‌شدن پدال ترمز در پایه مربوطه در اینترکانکتور باید کنترل شود. این کار را می‌توان با تست لامپ یا ولت‌متر انجام داد. در صورت وجود برق مثبت احتمال خرابی گزینه‌های (4-5-6-7-8) منتفی خواهد بود و در صورت عدم وجود جریان برق بهتر است استوپ ترمز و سیم کشی آن بررسی شود. سیم کشی استوپ ترمز باید دارای یک پایه برق مثبت و یک پایه منفی (بدنه) باشد. استوپ ترمز نیز با تست بیزر بررسی شود. با فشرده شدن پدال ترمز باید دو پایه فشنگی به هم وصل شوند.

در مرحله بعد احتمال خرابی گره سیم‌رابط بین چراغ‌ها بسیار زیاد خواهد بود. اگر گره سالم باشد (با تست لام بررسی شود) در این صورت احتمال خرابی گزینه‌های (10-11) خواهند بود. که در صورت بروز این حالت بررسی احتمال سوختن لامپ‌ها اولویت دارد.
در دوره‌های آموزشی برق خودروهای داخلی مجموعه آموزشی ایمگ ضمن بررسی مدار و شیوه عیب‌یابی آنها نیز مورد بررسی تئوری و عملی قرار می‌گیرد.

نویسنده : مهندس بهروز خطیبی