سنسور دمای مایع خنک کننده موتور که Coolant Temperature Sensor یا CTS نامیده می شود عمدتا از نوع مقاومت با ضریب دمایی منفی یا Negative Temperature Coefficient(NTC) می باشد به نحوی که با افزایش دما مقاومت آن کاهش می یابد. محدودۀ کاری این سنسور بین 40- تا 150+ درجۀ سانتیگراد می‌باشد. جدول زیر تغییرات مقاومت یک نمونه CTS نسبت به دما را نشان می‌دهد.
محل نصب سنسور CTS در سرسیلندر و معمولاً کنار ترموستات می باشد. شکل کلی این سنسور در شکل زیر ملاحظه می گردد.
این سنسور، دمای مایع خنک کننده موتور را به واحد کنترل سیستم انژکتوری یا ECU گزارش می دهد و مادامی که دمای مایع خنک کننده موتور کمتر از 80 باشد با افزایش میزان پاشش انژکتور نسبت اختلاط سوخت و هوا را غنی می کند. این وضعیت مانند استفاده از ساسات در موتورهای کاربراتوری می باشد.
هنگامی که دمای مایع خنک کننده موتور به محدوده مناسب برسد، مقدار با کاهش زمان پاشش سوخت توسط انژکتور، نسبت اختلاط سوخت و هوا نسبت به حالت هوای سرد رقیق تر شده و میزان مصرف سوخت و آلاینده های احتراق کاهش می یابد.
روش دیگر برای اینکه واحد کنترل الکترونیکی یا ECU وضعیت غنی کردن سوخت یا حالت ساسات را تشخیص دهد، این است که دمای هوای ورودی به موتور را از طریق سنسور دمای هوای ورودی یا Intake Temperature Sensor (ITS) و دمای مایع خنک کننده موتور را از طریق سنسور CTS اندازه گیری کرده و سپس این دو دما را با هم مقایسه می کند، اگر هر دو عدد در حدود 8 یا کمتر باشد به سرد بودن هوای محیط پی برده و نسبت به غنی کردن نسبت اختلاط سوخت و هوا اقدام می کند.
بعضا در کنار این سنسور، سنسور NTC دیگری نیز نصب می شود که برای فعال کردن نشانگر دمای مایع خنک کننده موتور موجود در صفحه نشانگرهای جلو راننده می باشد. در بعضی از موارد که فن خنک کننده تحت کنترل واحد کنترل نمی باشد، از یک سنسور دیگر که حتی می تواند از نوع مقاومت با ضریب دمایی مثبت یا Positive Temperature Coefficient (PTC) استفاده می شود به نحوی که سیگنال این سنسور به واحد کنترل فن ارسال می گردد و با استفاده از این سیگنال، فن خنک کننده راه اندازی (روشن/خاموش) می شود.
در سنسور دما با ضریب دمایی مثبت یا PTC با افزایش دما، مقاومت آن افزایش می یابد و بالعکس. با استفاده از این سنسور (PTC) در مدار فن خنک کننده، در صورت قطع شدن ارتباط آن با واحد کنترل، فن به علت افزایش (بی نهایت شدن) مقاومت شروع به کار کند و از آسیب دیدن موتور پیشگیری می شود.
همچنین در این نوع سنسور پدیده ای تحت عنوان هیسترزیس رخ می دهد. بدین صورت که مقاومت سنسور در یک دمای مشخص، هنگام افزایش دما با مقاومت سنسور در همان دما هنگام کاهش دما متفاوت می باشد. بدینوسیله زمان روشن و خاموش شدن فن خنک کننده متفاوت بوده و تعداد دفعات قطع و وصل شدن فن خنک کننده کمتر می گردد. به عنوان مثال فن خنک کننده در دمای 97 شروع به کار می کند و در دمای 94 خاموش می شود. لازم به ذکر است که اگر سنسور از نوع NTC باشد این حالات بوسیله واحد کنترل تشخیص داده شده و کنترل می گردد. برای تست این سنسور، باید مقاومت سنسور را در آب یا محلول آب و نمک اندازه گیری کرد. به طوری که در دمای مقاومتی برابر 56/10 تا 26/8 کیلواهم، در 20 مقاومتی برابر 72/3 تا 28/2 کیلواهم و در 80 نیز مقاومتی برابر 364/0 تا 290/0 کیلواهم داشته باشد.
