چطور از دستگاه دیاگ استفاده کنیم

در مقاله دستگاه دیاگ و انواع آن به‌صورت کلی در مورد انواع دیاگ های موجود در بازار و نحوه انتخاب ان مطالبی ارائه شد. خرید یک دستگاه دیاگ هزینه قابل توجه دارد اما بسیاری از تعمیرکاران از حداکثر توان مندی های دستگاه خریداری شده، استفاده نمیکنند. در این مقاله بدون در نظر گرفتن نوع دستگاه دیاگ از اطلاعاتی که میتوانید از یک دستگاه عیب‌یاب  استخراج کنید معرفی خواهد شد.

ورود منوی اصلی دستگاه دیاگ

معمولاً بیشتر دستگاه‌های دیاگ پرتابل (اگر نمی‌دانید منظور از دستگاه پرتابل چیست حتماً مقاله دستگاه دیاگ و انواع آن را ابتدا بخوانید) به‌محض اتصال به کانکتور دستگاه عیب‌یاب روی خودرو، دستگاه روشن می‌شود. در مدل‌های اصطلاحاً لپ تابی ابتدا باید برنامه را اجرا کنید سپس کانکتور را متصل کنید. در هر دو نمونه باید خودرو را انتخاب کنید. اگر از دستگاه مولتی برند استفاده می‌کنید معمولاً ابتدا منوی شرکت خودروساز را مشاهده خواهید کرد. شکل 1 نمونه‌ای از این ورودی برای مولتی برند را نشان می‌دهد.

شکل 1- انتخاب شرکت تولیدکننده خودرو

بعد از اینکه شرکت خودروساز به‌درستی انتخاب شد. باید مدل خودرو انتخاب شود. در شکل 2 و 3 نمونه‌هایی از این منو را مشاهده می‌کنید.

شکل 2- منو انتخاب خودرو در برنامه دیاگ شرکت پژو

شکل 3- انتخاب خودرو در نوعی دیاگ مولتی برند

درصورتی‌که خودرو موردنظر انواع مختلفی داشته باشد باید نوع دقیق خودرو را انتخاب کنید. (شکل 4)

شکل 4- انتخاب زیر مجموعه‌های موجود خودرو در صورت وجود

از این مرحله به بعد در دیاگ‌های مختلف تفاوت وجود دارد. هر دستگاه به نحوی مسیر ادامه پیدا خواهد کرد. اما معمولاً در همه دستگاه‌ها به نحوی می‌توان به بخش انتخاب کنترل یونیت رسید. هر خودرو دارای چندین کنترل یونیت هست باتوجه‌به نوع مشکل در خودرو باید یونیت یا همان ECU مناسب انتخاب شود. مثلاً برای بررسی مشکلات سوخت‌رسانی و جرقه و به‌صورت کلی موتوری باید یونیت موتور انتخاب شود و برای بررسی مشکلات مربوط به گیربکس اتومات باید آن منو انتخاب شود. پس از ورود به یونیت مربوطه تعدادی منو در اختیار شما قرار خواهد گرفت. در واقع اهمیت استفاده از دستگاه عیب‌یاب نحوه کاربری این منوها است. شکل 5 زیر منوهای اصلی این بخش را به زبان فارسی و انگلیسی نشان می‌دهد.

شکل 5- منوهای اصلی زیرمجموعه هر ECU

منوهایی که در شکل 5 معرفی شدند تقریباً در تمامی دستگاه‌های عیب‌یاب داخلی و خارجی، شرکتی و مولتی برند، مشاهده می‌شود.

منوی مشخصات / Identification

در این منو شما مشخصات کنترل یونیت مربوطه آشنا می‌شوید. این مشخصات شامل موارد نرم‌افزاری و شرکت تولیدکننده یونیت مربوطه است. در حالت عادی این منو کاربری چندانی ندارد اما زمانی که قرار ورژن ECU تغییر کند این اطلاعات اهمیت پیدا می‌کند.

1-کد مشخصه خودرو 2- ورژن نرم‌افزاری ECU مربوطه
شکل 6 – زیر منو Identification

منوی خواندن خطا / Fault Reading

تقریباً شناخته‌ترین منو دستگاه عیب‌یاب این منو است. همه کسانی که دیاگ می‌زنند حتماً از این منو استفاده کردند. در این منو می‌توانید خطاهای موجود در یونیت مربوطه را پیدا کرد. شکل 7 نمونه‌ای از این منو را نشان می‌دهد.

شکل 7- نمونه منوی خواندن خطا

بسته به نوع دیاگ اطلاعاتی که در این بخش دریافت می‌کنید متفاوت است. به‌صورت کلی تمامی یا بخشی از موارد زیر ممکن است در منوی خواندن خطا مشاهده شود. (شکل 8)

شکل 8- موارد قابل‌مشاهده در منوی خواندن خطا

کد خطا: باتوجه‌به استاندارد OBDII یا EOBD هر عنوان خطا دارای یک کد تعریف شده است. در برخی از دستگاه‌های دیاگ این کد را می‌توانید مشاهده کنید. مشخص‌شدن کد خطا موجود به پیداکردن و رفع عیب کمک فراوانی می‌کند. باتوجه‌به اهمیت کد خطا، این موضوع در یک مقاله مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دائم یا موقت بودن خطا: گاهی برخی خطا به‌صورت لحظه‌ای ایجاد می‌شود و پس از مدت‌زمان کوتاهی خودبه‌خود رفع می‌گردد این‌گونه موارد ممکن است در اثر نوسانات جاده‌ای یا فشار شدید الکتریکی لحظه‌ای ایجاد شود. دانستن اینکه خطا نشان‌داده‌شده دائم و یا موقت است به اولویت دادن در رفع خطا کمک فراوانی کند. معمولاً خطاهای موقت در قابل‌چشم‌پوشی هستند. با جداکردن سرباتری (یا پاک‌کردن آن خطا) معمولاً دیگر ظاهر نخواهند شد. اما خطاهای دائم باید تعمیر یا تعویضی انجام شود تا مشکل حل شود.

شرح خطا: متناسب با فضای نمایش موجود، قسمت یا تمامی شرح خطا در این بخش قابل‌مشاهده است. در دیاگ‌های پرتابل معمولاً به دلیل کوچک بودن صفحه‌نمایش کل متن نمایش داده نخواهد شد.

پاک‌کردن خطا / clear Fault

گزینه معروف دیگر پاک‌کردن خطا است که در برخی دیاگ‌ها با کلمه‌های (Delete – Erase) نیز نشان داده می‌شود. پس از رفع مشکل باید با کمک این گزینه، خطای مربوطه را پاک کرد.

پارامترها /Petameters

شاید بتوان گفت مهم‌ترین منو در این مجموعه منوی پارامترها است. ممکن است مشکل موجود سبب ایجاد جطا نشود اما همچنان خودرو عملکرد مناسبی نداشته باشد. با ورود به این منو و مشاهده پارامترهای و بررسی پارامترها در شرایط مختلف با پارامترهای مرجع می‌توان به وجود مشکل در بخش مربوطه پی برد. به عنوان نمونه با مراجعه به مقاله عیب‌یابی به کمک اطلاعات سنسور مپ نمونه‌ای از این کاربرد ها مشاهده میشود.

شکل 9- نمونه‌ای از پارامترهای قابل‌مشاهده در دستگاه عیب‌یاب

تست عملگر / Actuator Test

یکی دیگر از منوهای مفید در دستگاه عیب‌یاب، تست عملگر است. برخی از عملگرهای تحت پوشش ان یونیت را می‌توان با کمک این منو مورد بررسی قرار داد. معمولاً با استفاده از منو تست عملگر بخشی از مدار را در حالت عادی دور زده می‌شود و مستقیماً به عملکرد قطعه مربوطه پرداخته می‌شود تا از سلامت آن مطلع شد. مثلاً در شکل 10 نمونه‌ای از این فعالیت‌ها را نشان می‌دهد که به عنوان نمونه می‌توان گفت در این بخش می‌توان دور تند و کند برف پاک کن را از روی دستگاه دیاگ فعال کرد.

شکل 10- منوی تست عملگرها

منو پیکره بندی / configuration

یکی از منوهای مهم، مخصوصاً در خودروهایی که دارای شبکه هستند، منو پیکره بندی است. در منو پیکره بندی می‌توان برخی آپشن‌های موجود در خودرو که قابلیت ان توسط شرکت در خودرو قرار داده شده است را فعال یا غیر فعال کرد. خودروهای امروزی اپشن های بسیار جذابی در این بخش قرار داده اند که برای دانستن آن در هر خودرو و هر ECU باید از طریق دستگاه دیاگ و منو پیکره بندی به ان پی برد

منوهایی که در بالا اشاره شد تقریباً در تمامی دستگاه‌های عیب‌یاب قابل‌مشاهده است غیر از این موارد ممکن است در دیاگ منوهای دیگری نیز مشاهده شود. منوهایی از قبیل:
پیکره بندی اتوماتیک
تعریف و کالیبراسیون
خدمات پس از فروش
ریست کردن
این منوها متناسب با نوع دیاگ خدمات متفاوتی را ارائه می‌دهند. یکی از این منوها که کمتر به آن توجه می‌شود منویی با عنوان Data freeze است که شرایط خودرو در لحظه بروز و ثبت خطا در ان قابل‌مشاهده است. باتوجه‌به اینکه برخی مشکلات فقط در شرایط خاص بروز می‌کنند، تعمیر کار شاید نتواند ان شرایط را در هنگام بررسی شبیه سازی کند تا نوع عیب را مشاهده کند. در این زمان اطلاعات ثبت شده در این بخش می‌تواند کمک فراوانی به عیب‌یابی خودرو بکند.
انچه ذکر شد فقط معرفی بخش‌های مهم کاربری دستگاه عیب‌یاب بود، در مقاله‌های بعدی در مورد نحوه استفاده دستگاه دیاگ مطالب بیشتری ارائه خواهد شد.