اوریفیس در خودرو چه کاری انجام میدهد؟ انواع اوریفیس های موجود در سیستم کولر کدام است؟ چه تفاوت هایی با هم دارد؟ در ادامه سلسله مقالات مربوطه به تهویه مطبوع ، در این بخش به موضوع اوریفیس و نقش ان پرداخته شده است. سطح مقاله متوسط است و برای علاقهمندانی که اطلاعات اولیه در مورد سیستم تهویه مطبوع خودرو دارند مناسب است. کسانی که تمایل با آشنایی بیشتر دارند میتواند ابتدا مقالههای عملکرد انبساطی و ساختار شیر انبساطی را مطالعه کنید.
دوره آموزش برق خودرو با مدرک معتبر از دانشگاه صنعتی شریف
اوریفیس در سیستم کولر خودرو
همانطور که در مقالههای قبلی بیان شد ساختار انبساطی توسط شیر انبساطی یا اوریفیس انجام میشود. مدل شیر انبساطی نسبت به نوع اوریفیس در خودرو ها بیشتر مشاهده میشود؛ اما در بسیاری از خودرو های آمریکایی مانند شرکتهای فورد یا جنرالموتور یا برخی شرکتهای آسیایی مانند مزدا یا هیوندا یا شرکتهای المانی مانند فولکس و آ او دی از اوریفیس استفاده شده است. شکل 1 محل قرارگرفتن اوریفیس را نشان میدهد.
1- آکومولاتور 2-اواپراتور 3-اورفیس 4-کمپرسور 5- کندانسور 6- رادیاتور موتور
7- فن رادیاتور 8- گاز فشار بالا 9- مایع فشار بالا 10- مایع فشار پایین 11- گاز فشار پایین
شکل 1- شماتیک جانمایی اجرا کولر در سیستم با اوریفیس
همانطور که در شکل 1 نیز قابل مشاهده هست سیستمهای اوریفیسی یک تفاوت بزرگ دیگر نیز با سیستمهای شیر انبساطی دارند و آن تغییر عضو رطوبت گیر و تغییر محل ان است. در این سیستمها بجای درایر از آکومولاتور استفاده شده است. و محل قرار گرفتن آکومولاتور بین اواپراتور و کمپرسور است.
انواع اورفیس در مدار کولر خودرو
به روشهای مختلف میتوان اوریفیس را دستهبندی کرد. شکل 2 این روشها را نشان میدهد.
شکل 2- انواع دستهبندی اوریفیسهای مورد استفاده در مدار کولر
اوریفیس از نوع ثابت FOT (Fixed Orifice Tube)
شکل 3 نمونه ای از این مدل را نشان میدهد.
شکل 3- نمونه اوریفیس از نوع ثابت
اجزا اصلی و عملکرد آن
شکل 4 اجزا اصلی نوعی واحد اوریفیس ثابت را نشان میدهد.
A: جهت جریان مایع مبرد
1- صافی توری شکل 2- بدنه اوریفیس 3-جهت جریان سیال 4- خروجی
5- orifice tube 6- اورینگ 7- ورودی سیال به اوریفیس
شکل 4- اجزا داخلی نوعی FOT
همانطور که مشاهده میشود مایع فشرده شده پس از خروج از کمپرسور وارد اوریفیس میشود ابتدا از بخش صافی (شماره 1) عبور میکند. در صورتی که به همراه مایع مبرد، روغن کمپرسور وجود داشته باشد یا هر نوع پلیسه ای (حاصل از سایش در کمپرسور یا زنگ زدگی در کندانسور) در صافی تصفیه خواهد شد. در واحد اصلی که همان Orifice tube یا محفظه اورفیس (شماره 5) است فرایند انبساطی انجام میشود سپس ذرات مایع (اسپری مایع مبرد) در جهت جریان (شماره 3) از سمت خروجی (شماره 4) به سمت اواپراتور هدایت خواهد شد.
در واقع اوریفیس از نوع فیکس یک دستگاه کنترل است که سیال (در اینجا مبرد کولر) پرفشار را به مایع کم فشار تبدیل میکند. از آنجایی که این عضو هیچ قسمت متحرکی ندارد، ورود سیال به اواپراتور به صورت مایع ثابت اتفاق خواهد افتاد، میزان تغییر فاز کاملاً به سرعت حرکت گاز مربوط خواهد بود. به عبارت سادهتر هر چه تغییرات دور موتور بیشتر باشد، تغییرات دور کمپرسور نیز بیشتر خواهد بود این حالت فرایند اواپراتیگ را دستخوش تغییر کند به این صورت که بخشی از سیال هنوز به صورت مایع از اواپراتور خارج شود ورود مایع به داخل کمپرسور مایع حاصل از اواپراتور میتواند سبب آسیب دیدن کمپرسور شود.
(توجه کنید ورودی کمپرسور باید عاری از مایع باشد؛ چون مایع نمیتواند فشرده شود و اگر جمع مایع ورودی به کمپرسور بیش از حد باشد کمپرسور در حین فرایند کمپرسینگ صدمه خواهد دید) به همین دلیل وجود اکومولاتور بعد از اواپراتور برای جلوگیری از خروج مایعات به کمپرسور ضروری خواهد بود.