روش نقشه خوانی الکتریکی خودرو لیفان

سلسله مقالات روش نقشه خوانی الکتریکی خودروها، راهی به سمت بررسی و عیب‌یابی علمی و به‌روز سیستم‌های الکتریکی خودرو است. در ادامه مجموعه مقالات، یک خانواده دیگر از خودروهای موجود در بازار ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای این منظور نقشه‌های الکتریکی یک خودرو چینی ( روش نقشه خوانی لیفان ) در نظر گرفته شده است.

خودرو لیفان

یکی از برندهای خودروهای چینی که در بازار ایران اقبال خوبی پیدا کرده است، برند لیفان (Lifan)است. تا زمان‌نگارش این مقاله مدل‌های 520 – 620 -820 – X50 – X60 و X70 در بازار ایران توسط شرکت کرمان موتور عرضه شده است و هواداران خوبی پیدا کرده است.

روش نقشه خوانی لیفان

خودروسازهای چینی عموماً تحت‌تأثیر خودروسازان ژاپنی و کره‌ای قرار دارند. بسیاری از شرکت‌های خودروسازی چینی از تجهیزات و قطعات شرکت‌های ژاپنی یا کره‌ای استفاده می‌کنند و یا در طراحی و ساخت این تجهیزات نگاهی به محصولات این دو کشور دارند؛ بنابراین عجیب نیست اگر برای نقشه خوانی نیز از روش‌های مشابه استفاده کنند. نقشه‌های الکتریکی لیفان شامل نقشه‌های شماتیک و نقشه‌های جانمایی و دسته سیم است. به سبک خودروسازان ژاپنی نقشه‌های دسته سیم (Wiring diagram) و جانمایی (Installing diagram) به‌صورت ادغام شده در یک نقشه‌نمایش داده شده است. علاوه بر این نقشه‌ها، مانند بسیاری از خودروهای روز دنیا، نقشه‌های کانکتورها به‌صورت مجزا نمایش‌داده‌شده‌اند.

نقشه شماتیک لیفان

در شکل 1 یک نقشه شماتیک لیفان نشان‌داده‌شده است.

شکل 1- نمونه نقشه شماتیک لیفان

مشخصات کلی نقشه شماتیک

قبل از اینکه نقشه الکتریکی مورد بررسی قرار بگیرد حتماً باید مشخص شود این نقشه برای کدام مدل خودرو است و کدام سیستم را در خودرو نشان می‌دهد. گاهی یک مدل خودرو با موتورهای مختلف عرضه می‌شود که تغییر موتور تغییراتی در دسته سیم و قطعات الکتریکی نیز ایجاد می‌کند؛ بنابراین باید مشخص شود  نقشه‌ای که در حال بررسی آن هستیم دقیقاً کدام نوع را نشان می‌دهد. شکل 2 نحوه مشخص‌کردن این اطلاعات اصلی را در نقشه شماتیک نشان می‌دهد.

1- نام نقشه 2- نام خودرو 3- آپشن‌ها و تغییرات
شکل 2- نحوه نمایش مشخصات اصلی در نقشه لیفان

همانطور که مشاهده می‌شود نقشه نشان‌داده‌شده، مربوط به مدار استارت و شارژ خودرو لیفان 820 است. مستطیل‌هایی که به‌صورت خط‌چین ترسیم شده‌اند نمایشگر آپشن‌ها یا تفاوت تغییرات در مدل‌های مختلف مدل 820 است. اگر به یکی از گوشه‌های مستطیل خط‌چین توجه کنید مدل موتور نیز مشخص می‌شود. (شکل 3)

شکل 3- محل درج نوع موتور یا تغییرات آپشن‌ها

همانطور که در شکل 3 نشان‌داده‌شده است. در نقشه مربوط به مدل‌های ساده – موتور با حجم 2.4 لیتر VVT دار و 2 لیتر توربو دار است؛ بنابراین هنگام بررسی سیم‌کشی حتماً باید این موردتوجه شود تا به‌عنوان‌مثال رنگ سیم اشتباه نشود.

نکات مهم در نقشه خوانی

همانطور که در سری مقالات روش نقشه خوانی اشاره شد برای تفسیر بهتر هر نقشه باید به مواردی توجه کرد. اگر مقالات قبلی را پیگیری کرده باشید مشخص است که با اینکه شرکت‌های خودروساز متفاوت هستند بسیاری از نکات و مفاهیم و علائم یکسان است و یا اینکه مشابه هم هستند. به همین دلیل سعی شده است تاحدامکان در این مقاله  موارد ساده‌تر تشریح شود. شکل 4 برخی از این موارد را نشان می‌دهد.

1- نام قطعه 2- رنگ و سایز سیم 3- اتصال بدنه 4- آمپر فیوز 5- ادامه نقشه
6- این قطعه کامل ترسیم نشده 7- اینترکانکتور 8- گره
شکل 4- نکات مهم در نقشه شماتیک لیفان

•  نام قطعه: تقریباً تمام شرکت‌های خودروساز نام قطعه را در کنار تصویر شماتیک آن قطعه ثبت می‌کنند.
• رنگ و سایز سیم: خوشبختانه در نقشه‌های لیفان به‌صورت رنگی درج شده است و خطوط سیم‌کشی به رنگ صحیح نمایش‌داده‌شده است اما. برای زمانی که نقشه‌ها به‌صورت سیاه‌وسفید هم مشاهده شوند (پرینت سیاه‌وسفید) باز هم روی هر سیم رنگ سیم درج شده است. شکل 5 جدول کدها و نمادهای رنگ سیم‌های مورداستفاده در نقشه‌ها را معرفی می‌کند.

شکل 5- جدول معرفی رنگ سیم و کدهای آن

کنار کد رنگ سیم معمولاً کد سایز سیم هم درج می‌شود. کد سایز سیم بر اساس سطح مقطع سیم درج شده است.

• نماد فیوز در این نقشه‌ها هم مانند بسیاری از خودروها به‌صورت علامت مد است. (شکل 6)

1- فیوز معمولی 2- فیوز آمپر متوسط 3- فیوز آمپر بالا
شکل 6- نماد فیوز و مفاهیم آن

ادامه نقشه در… :برای جلوگیری از شلوغ‌شدن نقشه از این نماد استفاده می‌شود، با این کار متوجه می‌شویم ادامه نقشه در چه بخش دیگری جستجو شود.

شکل 7- مثال برای استفاده از نماد بررسی ادامه نقشه

•  گاهی برخی قطعات شامل اجزا مختلفی هستند که در یک مدار بکار برده نمی‌شوند؛ مثلاً جعبه‌فیوز یا برخی کنترل یونیت‌ها بنابراین در نقشه آنها را طوری ترسیم می‌کنند که متوجه شویم قطعه کامل ترسیم شده است.
•  کانکتور و اینترکانکتور: یکی از مهم‌ترین اجزا الکتریکی در خودرو کانکتور و اینترکانکتورها هستند. در لیفان نحوه نمایش آن بسیار ساده است.(شکل 8)

1- اینترکانکتور 2- کانکتور 3- نام کانکتور 4- شماره پایه کانکتور
شکل 8- کانکتور و اینترکانکتور و کدهای آن

نقشه جانمایی و دسته سیم

نقشه‌های جانمایی و دسته سیم عموماً به‌صورت شبیه‌سازی‌شده روی شکل بدنه یا موتور ترسیم می‌شود. به‌عنوان نمونه شکل 9 نمونه‌ای از نحوه نمایش دسته سیم و کد کانکتورها را روی موتور نشان می‌دهد.

شکل 9- نحوه نمایش و جانمایی کانکتورها و دسته سیم

نقشه کانکتور یا پین اوت (Pin out)

یکی از نقشه‌های بسیار مهم در فرایند تعمیرات، نقشه کانکتور یا همان شماره پایه‌ها (پین اوت) کانکتورها است. مخصوصاً در مورد کانکتورهایی که تعداد پین‌های زیادی دارد؛ مانند کانکتور ECU موتور این نقشه‌ها بسیار مهم هستند. شکل 10 نمونه این پین اوت را برای ECU موتور نشان می‌دهد.

شکل 10- نقشه کانکتور به همراه جدول پین اوت کانکتور ECU موتور

آنچه در این مقاله آمد بررسی اجمالی در مورد روش نقشه خوانی لیفان بود. با بررسی سری مقاله‌های روش نقشه خوانی می‌توانید با سرعت بیشتری تحلیل‌های مختلف سیستم‌های الکتریکی خودروها را انجام دهید.