همانطور که بارها اشاره شد برای عیبیابی و رفع عیب در هر مدار باید بهصورت تخصصی باید آن مدار را بررسی کرد بنابراین با اینکه در مقالهای تاریخچه و اجزا سیستم قفلمرکزی و مدار عمومی سیستم قفلمرکزی و کلیات این سیستم بررسی شد. در این مقاله عملکرد مدار قفل مرکزی سمند و پژو 405 / پارس/ دنا تشریح خواهد شد.
انواع مدار قفل مرکزی
مدلهای مختلفی از مدار قفلمرکزی روی این خانواده بزرگ خودروهای داخلی استفاده شده است. شکل 1 این انواع را بهصورت کلی دستهبندی میکند.
شکل 1- انواع مدارهای قفل مرکزی سمند /405 غیر مالتی پلکس
باتوجهبه تعداد زیاد مدارها و طولانیشدن مقاله، عملکرد مدار قفل مرکزی سمند / 405 پارس و دنا در مدارهای مالتی پلکس در یک مقاله مجزا تشریح خواهد شد
عملکرد مدار قفل مرکزی سمند / 405 با ریموت اینفرارد
خودروهای مدلپایین پژو 405 از سیستم قفلمرکزی با ریموت اینفرارد کار میکردند. شکل 2 مدار این مدل را نشان میدهد.
1-باتری 2- جعبهفیوز کالسکهای 3- جعبهفیوز اتاق 4- یونیت قفلمرکزی 5- واحد گیرنده
6- واحد قفل و پمپ در راننده 7- پمپ در عقب چپ 8- پمپ در صندوقعقب
9- پمپ در باک 10- پمپ در عقب راست 11- واحد قفل و پمپ در شاگرد
A- یونیت قفلمرکزی B- رله قفلکردن C- رله باز کردن
شکل 2- مدار قفل مرکزی سمند/ 405 با ریموت اینفرارد
همانطور که در مقالههای قبلی اشاره شد مدلهای اولیه قفلمرکزی با ریموت از سیستم اینفرارد (Infrared) استفاده میکردند. برای فعال شده واحد ریموت باید آن را با زاویه مناسب نسبت به گیرنده (Reciver) نگه داشته میشد واحد گیرنده معمولاً روی سقف نزدیک آینه مرکزی خودرو قرار میگرفت.
حالت خاموش بدون هیچ عملکرد
باتوجهبه اینکه اهمیت مثبت و منفی بود در مدار قفلمرکزی و عیبیابی آن قبل از اینکه حالتهای فعالبودن مورد بررسی قرار گیرد. برق مثبت و منفی آن در حالت غیرفعال نشان داده میشود.
A- برق مثبت B- برق منفی
شکل 3- مسیر برق مثبت و منفی در حالت بدون عملکرد
باتوجهبه شکل 3 موارد زیر مشاهده میشود.
1- هر دوپایه تمامی پمپهای درها (جلو چپ / جلو راست /عقب چپ / عقب راست / در باک / در صندوقعقب) در حالت بدون عملکرد دارای منفی هستند. کافی است یکی از منفیها تبدیل به مثبت شود تا پمپ در یکجهت حرکت کند. برای درک بهتر به مقاله مدار عمومی سیستم قفلمرکزی مراجعه کنید.
2- واحد گیرنده یک اتصال منفی دائم و یک اتصال مثبت که از فیوز F15 تغذیه شده است.
3- پلاتینهای رلههای یونیت قفلمرکزی هر دو منفی هستند.
4- بوبینهای هر دو رله یونیت قفلمرکزی دارای یک برق مثبت از طریق پایه 1 یونیت قفل مرکزی هستند؛ بنابراین برای عملکرد هر کدام از این رلهها کافی است IC یونیت قفلمرکزی به هر کدام از بوبینها یک منفی بدهد.
5- هر دو کلید روی درها دارای یک منفی دائم هستند
حالت عملکرد قفلمرکزی با ریموت
هنگامی که ریموت به سمت گیرنده روی خودرو گرفته میشود. اگر فاصله به مقدار مناسب باشد و از ریموت صحیح استفاده شده باشد، واحد گیرنده متناسب با فشردهشدن قفل/ باز یک منفی به سمت یونیت قفلمرکزی ارسال میکند. شکل 4 مرحله اول این حالت را نشان میدهد. در این مرحله فرمان ریموت به یونیت قفلمرکزی میرسد.
C- فرمان باز کردن D- فرمان قفلکردن
شکل 4- مرحله اول فرماندادن با ریموت
بر اساس شکل 4 اگر روی ریموت دکمه باز کردن فشرده شود واحد گیرنده آن را رمزخوانی کرده و سپس یک منفی از پایه 1 گیرنده به سمت پایه 6 یونیت قفلمرکزی ارسال میشود. اگر دکه قفلکردن روی ریموت فشرده شود، یک منفی از طریق پایه 2 گیرنده به سمت پایه 9 یونیت قفلمرکزی ارسال میشود.
توجه: در هر مرحله فقط یک منفی ارسال میشود. هیچگاه دو منفی بهصورت همزمان از گیرنده به یونیت قفلمرکزی ارسال نمیشود.
نکته: مدتزمان ارسال منفی از گیرنده به یونیت مقدار محدودی تعریف شده است.
در مرحله دوم یونیت قفلمرکزی با دریافت یک منفی از واحد گیرنده متوجه میشود باید در را باز یا قفل کند. شکل 5 مرحله دوم؛ یعنی عملکردن یونیت در حالت قفلکردن را نشان میدهد.
A- برق مثبت B- برق منفی C- فرمان باز کردن
شکل 5- مرحله دوم فرماندادن با ریموت – عملکردن یونیت و پمپها
بر اساس شکل 5 در زمانی که یونیت قفلمرکزی بخواهد درها را باز کنند. به بوبین رله باز کردن منفی میدهد. با عملکردن بوبین، پلاتین رله نیز عمل کرده و از آنجا برق مثبت به یکی از پایههای پمپهای محرک در برود.
حالت فعالکردن با سوئیچ در
در بسیاری از خودرو ها دو مغزی سوئیچ روی درهای جلو قرار داده شده است که وقتی کلید اصلی را روی این درها قرار داده و بچرخانیم فرمان قفلکردن و باز کردن تمامی درها بهصورت اتوماتیک صادر خواهد شد. شکل 6 صدور فرمان توسط مغزی سوئیچ درها را نشان میدهد.
A- برق مثبت B- برق منفی C- فرمان باز کردن از مغزی سوئیچ درها
شکل 6- مرحله اول فرمان باز کردن با مغزی سوئیچ
بر اساس شکل 6، برق منفی از طریق پایه 2 مغزی سوئیچ در سمت راننده و یا مغزی سوئیچ در سمت شاگرد به سمت یونیت ارسال میشود. این دو سیگنال منفی در یک نقطه به هم میرسند سپس وارد پایه 5 یونیت میشوند به عبارت سادهتر چه در را سمت راننده باز شود و چه از سمت شاگرد، پایه 5 یونیت قفلمرکزی سیگنال منفی دریافت میکند.
برای مشاهده ارسال فرمان قفلکردن از مغزی سوئیچ در به شکل 7 توجه کنید.
A- برق مثبت B- برق منفی C- فرمان قفلکردن از در سمت راننده D- فرمان قفلکردن از در سمت شاگرد
شکل 7- مرحله اول فرمان قفلکردن با مغزی سوئیچ
اگر شکل 6 و 7 با هم مقایسه شود، ملاحظه میشود که در هنگام ارسال فرمان بازکردن چه از سمت در راننده و چه از سمت در شاگرد فقط یکپایه یونیت تحریک میشود. اما در زمان ارسال فرمان قفلکردن این کار متفاوت است. اگر از در سمت راننده فرمان صادر شود پایه 7 یونیت و اگر از سمت در شاگرد فرمان صادر شود پایه 8 یونیت سیگنال منفی دریافت میکنند. دلیل این تغییر آن است که یونیت بتواند تشخیص دهد از کدام در فرمان قفلکردن صادر شده است و متناسب با آن عمل کند.
عملکرد یونیت در حالت قفلکردن دقیقاً برعکس حالت باز کردن قفل است. یونیت یک منفی به رله قفلکن میدهد و در نتیجه پایه 3 یونیت مثبت میشود و پایه 4 منفی باقی میماند (برعکس حالت باز کردن)
عملکرد مدار قفل مرکزی سمند /405 با ریموت رادیویی
ریموت از نوع رادیویی بهسرعت جایگزین ریموت اینفرارد شد. شکل 8 این نمونه مدار را نشان میدهد.
1- واحد یونیت + گیرنده
شکل 8- مدار قفل مرکزی سمند /405 با ریموت رادیویی
مدلهای اولیه سمند نیز از این نقشه برای قفل مرکزی استفاده میکردند. این مدار از نظر ساختار عملکرد یونیت در قفلکردن و باز کردن تفاوتی با ریموت اینفرارد ندارد. فقط به دلیل اینکه گیرنده آن از نوع رادیویی شده است در بخشهای پایینی (نزدیک پای راننده – کنسول میانی) قرار داد.
عملکرد مدار قفل مرکزی سمند /405 با واحد ACU
نسل بعدی قفل مرکزی سمند / 405 مدلهای با واحد ACU یا همان سخنگو هستند. شکل 9 این مدل را نشان میدهد.
1- واحد ACU
شکل 9- مدار قفل مرکزی سمند و پارس با واحد سخنگو
در این مدلها واحد قفلمرکزی نقش گیرنده را نیز بر عهده دارد. واحد سخنگو برخی فعالیتهایی مانند عملکرد دزدگیر یا قفلکردن در هنگام حرکت و یا فرمان قفلکردن و باز کردن از روی کلیدهای واحد سخنگو را بر عهده دارند؛ بنابراین این واحد متناسب شرایط موجود و تعریف شده، دستور باز کردن یا قفلکردن سیگنال منفی مناسب را به یونیت قفلمرکزی ارسال میکند. شکل 10 ارسال سیگنال از واحد ACU به یونیت قفلمرکزی در حالت باز / قفلکردن را نشان میدهد.
A- سیگنال باز کردن B- سیگنال قفلکردن
شکل 10- مدار قفل مرکزی سمند و پارس با واحد سخنگو
بر اساس مدار شکل 10 سیگنال قفل / باز کردن ارسالی از واحد ACU دقیقاً با سیمهای ارسالی از کلید در سمت شاگرد به یکپایه یونیت قفلمرکزی ارسال میشود.
عملکرد مدار قفل مرکزی سمند /پارس با واحد ACU و صندوق پران
برای اولینبار استفاده از صندوق پران در سمند LX مشاهده شد. با فعال و غیرفعالکردن این واحد در صندوقعقب باز میشود. شکل 11 مدار قفل مرکزی سمند / پارس را نشان میدهد.
1- واحد سخنگو 2- کلید صندوق پران 3- واحد گیرنده 4- کلیدهای لای در
شکل 11- مدار قفل مرکزی سمند و پارس با واحد سخنگو و صندوق پران – سمند LX
عملکرد صندوق پران
توجه شود واحد صندوق پران وقتی میتواند عمل کند که ابتدا پمپهای محرک در از حالت قفل خارج شده باشند؛ بنابراین کلید صندوق پران باید ابتدا قفل در را بار کند سپس محرک صندوق پران را برق دهی کند. این کار را با ارسال سیگنال برق مثبت به گیرنده انجام میشود سپس گیرنده به یونیت فرمان مناسب را ارسال میکند.
A- مسیر برق مثبت B- سیگنال مثبت تحریک به گیرنده C- اتصال بدنه
شکل 12- عملکرد سیستم صندوق پران خانواده پژو / سمند
مشاهده میشود یک سیگنال مثبت از پایه سوئیچ خارج شده و پس از عبور از فیوز F28 به کلید صندوق پران میرود. درصورتیکه کلید صندوق پران فشرده شود. یک سیگنال به سمت گیرنده ارسال میشود. واحد گیرنده این سیگنال را از طریق پایه 3 دریافت میکند. سپس واحد گیرنده فرمان باز کردن قفل صندوقعقب را از طریق ارسال برق مثبت از پایه 4 خودش صادر کرده به قفل صندوقعقب را باز میکند.
عملکرد قفل/باز کردن با ریموت
فرمان قفل / باز کردن از طریق ریموت توسط گیرنده دریافت میشود. سپس با ارسال سیگنال به یونیت مرکزی و واحد ACU آنها را از این فرمان مطلع میکند. شکل 13 این مدار را نشان میدهد.
A- سیگنال باز کردن B- سیگنال قفلکردن
شکل 13- ارسال سیگنال در حالت عملکرد ریموت
سیگنال قفلکردن با ارسال منفی از پایه 1 واحد گیرنده به سمت یونیت و ACU ارسال میکند. یونیت با دریافت سیگنال فرایند قفلکردن محرکهای در را انجام میدهد و ACU با دریافت سیگنال فرایند فعالکردن آلارم دزدگیر را انجام میدهد. سیگنال باز کردن با ارسال منفی از پایه 2 واحد گیرنده به سمت یونیت و ACU ارسال میکند. یونیت با دریافت سیگنال فرایند باز کردن قفل محرکهای در را انجام میدهد و ACU با دریافت سیگنال فرایند غیرفعالکردن آلارم دزدگیر را انجام میدهد.