روش نقشه‌خوانی الکتریکی خانواده تیبا

خانواده تیبا مجموعه بزرگی از محصولات سایپا را در بر می‌گیرد، این محصولات از پراید یورو 4 گرفته تا تیبا و تیبا 2 و ساینا را شامل می‌شود.
نقشه‌های الکتریکی مورداستفاده برای این خانواده تقریباً شبیه هم هستند بنابراین با اطلاع از روش نقشه‌خوانی در این خانواده محدوده بزرگی را می‌توان مورد بررسی و عیب‌یابی قرارداد.
مقاله نقشه خوانی تیبا در ادامه سلسله مقاله‌های نقشه‌خوانی آماده شده است.
پیشنهاد می‌شود مقاله‌های قبلی در مورد نقشه‌خوانی خانواده پژو و نقشه‌خوانی پراید قدیمی مورد بررسی قرار گیرد.

نقشه‌های شماتیک الکتریکی

فرم آخرین نقشه استاندارد برای خودروهای خانواده پراید برای تسریع در یادگیری روش نقشه خوانی تیبا به‌صورت شکل 1 تعریف شده است.

1-محل درج کد بخش و موضوع نقشه
2-محل ارائه نقشه شماتیک
3- محل معرفی نام و کد قطعه در نقشه
4- محل معرفی شکل و پین‌های کانکتورهای مورداستفاده
شکل 1- نقشه شماتیک مدارهای خانواده پراید جدید

باتوجه‌به اینکه نقشه‌ها به‌صورت فارسی تهیه شده‌اند مقدار زیادی از مشکلات در نقشه خوانی تیبا در این نمونه‌ها مرتفع شده است.

معرفی اتصال مثبت و منفی در نقشه‌خوانی خودرو تیبا

برخلاف نقشه‌های خانواده پژو و پراید قدیمی در این مدل ترسیم در قسمت بالا و پایین نقشه خطوط برق مثبت و منفی تعریف شده‌اند. شکل 2 این بخش را نشان می‌دهد.

شکل 2- نحوه مشخص‌کردن اتصالات برق مثبت و بدنه

همانطور که در شکل 2 مشخص است. دو خط یکی در بالا و با کد 30 و دیگری در پایین و با کد 31 قراردادند. بر اساس استاندارد DIN کد 30 برای نشان‌دادن برق مثبت 12 ولت و کد 31 برای نشان‌دادن جریان اتصال بدنه استفاده می‌شود.
هر خط سیمی که به هرکدام از این دو خط متصل شده باشد به معنی متصل بودن به برق مثبت 12 و یا بدنه متصل شده است. به‌عنوان‌مثال به شکل 3 توجه کنید.

شکل 3- نحوه انشعاب از جریان برق مثبت

باتوجه‌به انشعاب فیوزهای FW1 – FW2 – FW3 از خط سیم با کد 30، تمامی خروجی‌های این فیوزها برق مثبت دایم دارند. در نتیجه سیم‌های 30a و 30b و 30c نیز دارای برق مثبت دائم با کنترل فیوز هستند. همین موضوع در مورد سمت بدنه نیز صدق می‌کند و تمام خطوطی که به خط سیم 31 متصل شده‌اند یعنی اتصال بدنه دارند.

مشخصات سیم در روش نقشه خوانی تیبا

اگر خطوط سیم‌کشی روی نقشه بررسی شود ملاحظه می‌گردد هر سیم با دو کد مشخص می‌گردد. شکل 4 نمونه‌ای از این کدها را نشان می‌دهد.

شکل 4- مشخصات سیم روی نقشه

باتوجه‌به شکل 4، دو نوع کد روس هر سیم وجود دارد یکی از نوع عددی و دیگری از نوع حرف انگلیسی. عدد نشان‌دهنده سطح مقطع سیم است و حرف انگلیسی نشان‌دهنده رنگ سیم موردنظر خواهد بود. با بررسی نقشه‌ها ملاحظه می‌گردد بزرگ‌ترین سیم (کابل) اتصال بین استارت و باتری است که به کدهایB /15.0 مشخص شده است که در واقع همان کابل باتری به استارت است و رنگ سیم آن نیز سیاه است. کدبندی رنگ‌ها بر اساس استاندارد انگلیسی انجام شده است. جدول شکل 5 این کدبندی را نشان می‌دهد.

شکل 5- کدبندی رنگ‌های سیم در نقشه خوانی تیبا

مشخصات کانکتور در نقشه‌ خوانی تیبا

در این نقشه تمامی کانکتورها کدبندی شده‌اند. شکل 6 نمونه از این کدبندی‌ها را نشان می‌دهد.

شکل 6- کدبندی کانکتور در نقشه خوانی تیبا

به‌عنوان‌مثال در شکل 6 سه کانکتور با کدهای X37-X38-X39 با سه رنگ مختلف نشان‌داده‌شده است. کانکتور X39 دارای حداقل 6 پایه است که به حروف (A,B,C,D,E,F) مشخص شده‌اند. این کانکتور مربوط به قطعه S19 است که با مراجعه به جدول مجاور نقشه (قسمت 3 شکل 1) مشاهده می‌شود. (شکل 7)

شکل 7- نحوه پیداکردن نام قطعه و شکل کانکتور و تعداد پایه‌های آن

بر اساس شکل 7 کانکتور مربوط به دسته برف‌پاک‌کن است که 6 پایه دارد. نحوه قرارگرفتن پایه‌ها در قسمت نمایش کانکتورها نشان‌داده‌شده است.

ارتباط سیم‌ها

باتوجه‌به اینکه مدارها داری سیم‌کشی‌های فراوانی هستند ممکن است در ترسیم آن خطوط سیم با هم تقاطع داشته باشند که در آنجا تشخیص اینکه آیا سیم‌ها به هم متصل هستند یا خیر دشوار خواهد بود.
برای حل شدن این مشکل روی خطوطی که به هم اتصال دارند (گره) یک نقطه سیاه پررنگ قرار داده می‌شود. اگر روی تقاطع دو سیم نقطه‌ای وجود نداشت به این معنی است که آن دو سیم به هم متصل نیستند. شکل 8 این مورد را نشان داده است

رنگ آبی: سیم‌ها اتصال ندارند
رنگ قرمز: سیم‌ها اتصال دارند
شکل 8- نحوه نمایش گره در مدار در نقشه خوانی تیبا

مشخصات کلیدها در نقشه‌ خوانی تیبا

کلیدها یکی از اجزا پرکاربرد در سیستم‌های الکتریکی هستند در نقشه‌های خانواده پراید شکل کلید درج می‌شود. تعداد حالت ممکن در کلید نیز نشان داده می‌شود اما تمامی پایه‌ها و اتصال آن فقط بر اساس مدار مربوطه درج می‌شود به‌عنوان نمونه به شکل 9 توجه کنید.

شکل 9- سوئیچ اصلی

با بررسی شکل 9 مشخص می‌شود تمامی وضعیت‌های ممکن این سوئیچ نمایش‌داده‌شده است (0123). اما فقط از پایه ACC سیم به خارج راه پیدا کرده است. این کار به دلیل عدم نیاز به نمایش پایه‌های دیگر در این مدار است.

نقشه جانمایی

بررسی نقشه جانمایی در خانواده تیبا بسیار ساده است باتوجه‌به اینکه تمامی مجموعه به‌صورت فارسی مشخص شده است به‌راحتی با جستجوی نام قطعه می‌توان محل نصب آن را روی مدار مشاهده کرد. شکل 10 نمونه‌ای از نقشه جانمای این خانواده را نشان می‌دهد.

شکل 10- نقشه جانمایی در نقشه خوانی تیبا

توجه کنید قدم اول برای عیب‌یابی الکتریکی در هر مدار نقشه‌خوانی و سپس تحلیل مدار است. آنچه در مقاله نقشه خوانی تیبا آمد فقط روش نقشه‌خوانی مربوط به این خانواده از خودروهای داخلی است.